Οι ομιλητές συνήθως είναι ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί που έχουν αποκτήσει γνώση του αντικειμένου μέσω ειδικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων ή νοσηλευτές και γιατροί.Τα τελευταία χρόνια συμμετέχει και η χώρα μας στην προσπάθεια αυτή, εντάσσοντας το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα εργαστήρια δεξιοτήτων μαθητών Γυμνασίου. Γονείς και εκπαιδευτικοί προβληματίζονται στο αν θα πρέπει οι μαθητές να γνωρίζουν για αυτά τα θέματα, αν οι μαθητές είναι ώριμοι αρκετά για τις παρεχόμενες πληροφορίες και αν η ενημέρωση δρα προτρεπτικά στην πρώορη έναρξη των σεξουαλικών επαφών.
Από τη διεθνή βιβλιογραφία παρατηρείται ολοένα και αυξανόμενος αριθμός εφήβων που διαγιγνώσκονται με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και με εφηβικές εγκυμοσύνες. Επίσης, η μέση ηλικία έναρξης των σεξουαλικών επαφών ολοένα και μειώνεται και διαπιστώνεται διεθνώς έναρξη των επαφών σε ηλικία μικρότερη των 15 ετών. Σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, οι έφηβοι αναφέρουν πως αντλούν πληροφορίες για το σεξ από το διαδίκτυο και συγκεκριμένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από πορνογραφικό υλικό. Έχει παρατηρηθεί στο διαδίκτυο προβολή ακατάλληλων βίντεο μη ιατρικού περιεχομένου που προτρέπει τους έφηβους να πραγματοποιούν φαρμακευτική έκτρωση στο σπίτι αγοράζοντας φάρμακα από το διαδίκτυο. Είναι λοιπόν κατανοητό πως η σωστή ενημέρωση από ειδικούς είναι αναγκαία και θα πρέπει να προηγείται της έναρξη των επαφών.
Είναι απαραίτητο επίσης να επισημανθεί ότι τα στατιστικά δεδομένα των τελευταίων ετών προειδοποιούν για συνεχώς αυξανόμενο αριθμό περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης. Η κακοποίηση συνήθως αφορά σε θύματα μικρής ηλικίας και σε αρκετές περιπτώσεις οι θύτες ειναι οι φροντιστές ή άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος. Η πρόληψη αυτών των περιστατικών είναι εφικτή, εφόσον τα παιδιά από μικρή ηλικία γνωρίσουν στο πως λειτουργεί το σώμα τους και πως μπορούν να το φροντίσουν και να το προστατέψουν.
Ποιος ο ρόλος του Παιδογυναικολόγου;
Η εξειδίκευση της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας περιλαμβάνει την σωστή ενημέρωση των παιδιών και των εφήβων σε θέματα αναπαραγωγικής υγείας και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Το Τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας του ΜΗΤΕΡΑ, μέσω του προγράμματος “Αναπαραγωγική Υγεία και πρόληψη της Σεξουαλικής Κακοποίησης” ενημερώνει μαθητές και μαθήτριες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τους γονείς τους. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται εκτός από Παιδογυναικολόγους και από Γυναικολόγους Αναπαραγωγής και ειδική Δραματοθεραπεύτρια, που επισκέπτονται τα σχολεία ,ενώ μέρος του υλικού που προβάλλεται μέσω αυτού έχει επιμεληθεί κλινική διατροφολόγος και γυμνάστρια.
Τι περιλαμβάνει η ενημέρωση αυτή στα παιδιά;
Ξεκινώντας από τις μικρότερες ηλικίες τονίζεται ο ρόλος της διατροφής και της άσκησης στην σωστή ανάπτυξη του αναπαραγωγικού συστήματος και στην σωστή ενήβωση (δηλαδή την έναρξη της εφηβείας σε ηλικία εντός φυσιολογικών ορίων). Επίσης θα πρέπει να κατανοούν και να πως να προστατεύουν τα ιδιωτικά τους σημεία, γνώση που προλαμβάνει την σεξουαλική κακοποίηση. Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα πρώτα σημάδια της εφηβείας και να εκπαιδεύονται στο πως θα αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς με τα παιδιά τους στην μεταβατική αυτή φάση.
Τι περιλαμβάνει η ενημέρωση αυτή στους έφηβους;
Η γνώση της ανατομίας και της φυσιολογίας του αναπαραγωγικού συστήματος, η σωστή εκμάθηση της καταγραφής της περιόδου και η έγκαιρη αναγνώριση διαταραχών στα έξω γεννητικά όργανα οπλίζει τον/ην έφηβο με χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν στην σωστή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος. Επίσης, η ενημέρωση σε θέματα σεξουαλικής υγείας όπως οι μέθοδοι αντισύλληψης, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και η επεξήγηση των εννοιών της αυτοδιάθεσής και της συναίνεσης, θα πρέπει να γίνεται ιδανικά προ της έναρξης των επαφών. Αυτό θα συντελέσει στην πρόληψη της εφηβικής εγκυμοσύνης, στην άσκοπη και υπερβολική χρήση της επείγουσας αντισύλληψης και στην έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής συμβουλής και φροντίδας σε κίνδυνο έκθεσης σε Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενο Νόσημα. Επίσης, οι έφηβοι και οι γονείς τους θα πρέπει να ενημερώνονται για την αναγκαιότητα εμβολιασμού έφηβων και των δυο φύλων έναντι του ιού HPV, για την πρόληψη εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά και άλλων καρκίνων όπως ρινοφάρρυγα, πρωκτού και προστάτη.
Η σωστή ενημέρωση σε θέματα αναπαραγωγικής υγείας στα παιδιά και στους έφηβους συμβάλλει στην πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και της εφηβικής κύησης, προστατεύοντας την μελλοντική γονιμότητα. Επίσης η ευαισθητοποίηση των παιδιών και των εφήβων στην προστασία της ιδιωτικότητας του σώματός τους προάγει την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης. Σκοπός του Τμήματος Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας του ΜΗΤΕΡΑ είναι να παρέχει σωστή ενημέρωση και να βρίσκεται κοντά στους γονείς, στα παιδιά και στους έφηβους με υπευθυνότητα, επιστημονική κατάρτιση και σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες να αναβαθμίζει συνεχώς το επίπεδο παροχής υπηρεσιών του.
Mιγκλή Κυριακή, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Συνεργάτης Τμήματος Παιδικής & Εφηβικής Γυναικολογίας, ΜΗΤΕΡΑ