Επειδή η πραγματική παγκρεατική χειρουργική απαιτεί εντελώς εξειδικευμένη και μεγάλη εμπειρία και επειδή τέτοιου είδους εμπειρία στην πραγματικότητα έχουν πολύ λίγοι χειρουργοί, πάνω από το 95% των όγκων αυτών ονομάζονται “ανεγχείρητοι” από τους περισσότερους χειρουργούς. Φυσικά μπορεί όντως να είναι ανεγχείρητοι, μόνον εάν όμως πληρούνται πάρα πολύ συγκεκριμένα και διεθνώς παραδεκτά κριτήρια. Το να είναι π.χ. ένας όγκος μεγάλου μεγέθους ή να διηθεί το δωδεκαδάκτυλο δεν τον καθιστά ανεγχείρητο. Στο σημείο αυτό, πρέπει να αναφερθούν μερικές διακριτές συχνές περιπτώσεις:

1. Εκτεταμένος λεμφαδενικός καθαρισμός. Το βασικότερο συστατικό της χειρουργικής θεραπείας είναι η ριζικότητα της εκτομής. Αυτό δεν αφορά φυσικά μόνο τον ίδιο τον όγκο, που πρέπει να αφαιρείται με εκτεταμένα υγιή όρια, αλλά και τους γειτονικούς περιοχικούς λεμφαδένες. Όταν ο αριθμός των αφαιρούμενων λεμφαδένων είναι μικρότερος από 15, τότε η εγχείρηση θεωρείται ογκολογικά ανεπαρκής (δηλαδή ο όγκος θα επανεμφανιστεί σύντομα). Στις δικές μας παγκρεατεκτομές ο αριθμός των αφαιρούμενων λεμφαδένων υπερβαίνει πάντοτε τους 20-25. Μόνον έτσι ο λεμφαδενικός καθαρισμός μπορεί να θεωρρείται ριζικός. Άμεσο κριτήριο τέτοιας ποιότητας και έκτασης ριζικότητας είναι ο βαθμός “απογύμνωσης” (skeletonization) των μεγάλων αγγείων γύρω και πίσω από το αφαιρεθέν πάγκρεας. Σε έναν πραγματικά ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό, η πυλαία φλέβα, η σπληνική και η άνω μεσεντέριος φλέβα, καθώς και η κάτω κοίλη φλέβα, πρέπει να είναι άμεσα ορατές και να μην περιβάλλονται από καθόλου άλλο ιστό .

2. Διήθηση πυλαίας φλέβας. Είναι ο πλέον συχνός λόγος γιά τον οποίο οι όγκοι του παγκρέατος κρίνονται ανεγχείρητοι. Είναι αλήθεια ότι όταν υπάρχει εκτεταμένη διήθηση της πυλαίας φλέβας και της άνω μεσεντερίου αρτηρίας, όντως ο όγκος είναι ανεγχείρητος. Όταν όμως η διήθηση καταλαμβάνει ένα τμήμα της πυλαίας φλέβας, τότε αυτό το τμήμα της φλέβας αφαιρείται μαζί με τον όγκο και αντικαθίσταται με μόσχευμα. Αφαίρεση μέρους της πυλαίας φλέβας έχουμε κάνει επανειλημμένως και έτσι έχουμε αφαιρέσει παγκρεατικούς όγκους που εθεωρούντο “ανεγχείρητοι”.

3. Μεγάλη τοπική επέκταση του όγκου. Όταν υπάρχει εκτεταμένη διήθηση της πυλαίας φλέβας και της άνω μεσεντερίου αρτηρίας, ο όγκος είναι πραγματικά ανεγχείρητος. Επειδή όμως η μοναδική πιθανότητα θεραπευτικής επιτυχίας, είναι η ριζική αφαίρεση, ο στόχος μας είναι να τον καταστήσουμε αφαιρέσιμο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Είναι σαφές ότι ο στόχος αυτός δεν επιτυγχάνεται πάντοτε, διότι εξαρτάται πολύ και από την ανταπόκριση κάθε ασθενή και κάθε όγκου στις θεραπείες αυτές. Το σίγουρο όμως είναι ότι πάντοτε πρέπει να αγωνιζόμαστε να καταστήσουμε τους όγκους αφαιρέσιμους.

4. Ηπατική μετάσταση. Δυστυχώς σε πολύ μεγάλο ποσοστό την στιγμή που γίνεται η διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου, υπάρχουν πολλαπλές μεταστάσεις στο ήπαρ. Μιά τέτοια κατάσταση δεν μπορεί ουδέποτε να καταστεί εγχειρήσιμη. Υπάρχουν όμως και μερικοί ασθενείς οι οποίοι μπορεί να έχουν μία ή δύο διακριτές μεταστάσεις στο ήπαρ. Σε αυτούς τους ασθενείς, αν η παγκρεατεκτομή καθεαυτή είναι της συνηθισμένης έκτασης (δεν απαιτείται δηλαδή συναφαίρεση πυλαίας φλέβας, κτλ) και εάν οι συγκεκριμένες ηπατικές μεταστάσεις είναι εύκολα αφαιρέσιμες, τότε μπορεί να αποπειραθεί κανείς να κάνει παγκρεατεκτομή, μαζί με αφαίρεση των ηπατικών μεταστάσεων. Τονίζεται ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αφορά πολύ λίγους και καλά επιλεγμένους ασθνείς. Η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται από χειρουργούς με διαπιστωμένη ειδική εμπειρία στην παγκρεατική και ηπατική χειρουργική.