Συγκεκριμένα, προσβάλει 1 στους 18 ανθρώπους και παρότι στο 90% των περιπτώσεων αφορά άτομα άνω των 50 ετών, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που προσβάλλονται από καρκίνο σε ηλικία που είναι  λίγο πριν ή και μετά τα 40 τους χρόνια. Το βασικό εμπόδιο για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν δίνει προειδοποιητικά συμπτώματα. Ενδείξεις όπως  αναιμία, αιμορραγικές κενώσεις και προοδευτικά επιδεινούμενη δυσκοιλιότητα, αφορούν συνήθως προχωρημένα στάδια στα οποία συνήθως απαιτείται εκτεταμένο χειρουργείο, χημειοθεραπεία και ακτινοβολία χωρίς να μπορεί να εξασφαλιστεί η πλήρης ίαση.

Η μόνη πρόληψη επομένως είναι η κολονοσκόπηση

Υπάρχει όμως ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η μάστιγα του καρκίνου του παχέος εντέρου και δεν είναι άλλος από την προληπτική κολονοσκόπηση και την πολυποδεκτομή. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναπτύσσεται στο έδαφος καλοήθων αλλοιώσεων που ονομάζονται πολύποδες. Οι πολύποδες αυξάνονται σταδιακά σε μέγεθος και ένα ποσοστό από αυτούς μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλες βλάβες που περικλείουν υψηλόβαθμη δυσπλασία ή και σε διηθητικό καρκίνο. Συνήθως απαιτείται ένα διάστημα περίπου 10 ετών για να εξελιχθεί ένας μικρός πολύποδας σε καρκίνο πράγμα που δίνει ένα ικανό χρονικό «παράθυρο» στην προληπτική κολονοσκόπηση ώστε να τους εντοπίσει και να τους αφαιρέσει. Οι πολύποδες από ιστολογική άποψη μπορούν να χωριστούν κατηγορίες, οι κυριότερες από τις οποίες είναι: α) τα σωληνώδη και τα λαχνωτά αδενώματα β) τα οδοντωτά αδενώματα και γ) οι υπερπλαστικοί πολύποδες.

Ποιοι θεωρούνται ως πιο επικίνδυνοι;

• Η πρώτη κατηγορία είναι οι πιο συνηθισμένοι πολύποδες και είναι αυτοί που πρωτοαναγνωρίστηκαν και τεκμηριώθηκε ότι αποτελούν τις προκαρκινικές βλάβες πάνω στις οποίες θα «γεννηθεί» ο καρκίνος. Πιο συχνά είναι τα σωληνώδη αδενώματα ενώ το λαχνωτό στοιχείο σχετίζεται με υψηλότερο δυναμικό κακοήθειας.

• Η δεύτερη κατηγορία, τα οδοντωτά αδενώματα, έχουν αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια γιατί αφορούν πολύποδες που λόγω χροιάς και σχήματος μπορούν εύκολα να «κρυφτούν» στο έντερο. Μια κολονοσκόπηση που γίνεται με όχι ιδανικό τρόπο ή με κακή εντερική προετοιμασία μπορεί να «χάσει» τέτοιους πολύποδες. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι πολύποδες ακολουθούν διαφορετικό βιολογικό μονοπάτι που τους επιτρέπει να εξελιχθούν σε καρκίνο σε συντομότερο χρονικό διάστημα.

• Οι υπερπλαστικοί πολύποδες θεωρούνται η πιο «αθώα» κατηγορία πολυπόδων. Όμως, λόγω της μεγάλης συγγένειας με τους οδοντωτούς πολύποδες είναι δύσκολο να υπάρξει σαφής διαχωρισμός πριν από την πλήρη αφαίρεσή τους ιδίως όταν εντοπίζονται στο βάθος του εντέρου ( το δεξιό κόλο). Πρακτικά μόνο οι μικροί υπερλαστικοί πολύποδες που βρίσκονται στα τελευταία εκατοστά του εντέρου ( σιγμοειδές και ορθό) αποτελούν πραγματικά αθώες βλάβες.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο μόνος καρκίνος που μπορεί να προληφθεί

Το βιολογικό μονοπάτι της ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου μας δίνει το πλεονέκτημα να τον αντιμετωπίζουμε πριν καν εμφανιστεί. Στις περισσότερες από τις άλλες μορφές καρκίνου (π.χ. μαστού, προστάτη κ.α.), η πρόληψη στοχεύει στον εντοπισμό εστιών που μπορεί ενδεχομένως να είναι μικρές, ωστόσο συνιστούν μια ήδη σχηματισμένη καρκινική βλάβη. Σε αυτές τις μορφές σπάνια εντοπίζονται καλοήθεις προκαρκινικές βλάβες. Αντιθέτως, στο παχύ έντερο μπορούμε να απαλείψουμε τον καρκίνο πριν καν δημιουργηθεί. Δηλαδή, μπορούμε να εντοπίσουμε και να αφαιρέσουμε τους πολύποδες που είναι καλοήθη αδενώματα και αποτελούν τις θέσεις στις οποίες ετοιμάζεται να “γεννηθεί” ο καρκίνος.

Η πρώτη κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται μετά την ηλικία των 40 ετών ή και νωρίτερα εφόσον συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου.

Μετά από μία κολονοσκόπηση, μεγάλη σημασία έχει να εκτιμηθεί σωστά ο μελλοντικός κίνδυνος και το χρονικό διάστημα μέχρι τον επανέλεγχο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Λαμβάνεται πάντα υπόψιν το είδος, το μέγεθος και ο αριθμός των πολυπόδων που αφαιρέθηκαν. Επίσης, παίζει ρόλο η ποιότητα και οι τεχνικές δυσκολίες που μπορεί να υπήρχαν κατά την εκτέλεση της κολονοσκόπησης καθώς και το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό.

Συμπερασματικά,  μπορούμε να πούμε το εξής: Ο καρκίνος του παχέος εντέρου προσβάλει 1 στους 18 ανθρώπους. Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι ηλικίας άνω των 40 ετών έχουν ή θα αναπτύξουν στο έντερό τους πολύποδες που σιγά-σιγά αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό. Ο καρκίνος εμφανίζεται όταν ένας από αυτούς προλάβει να μεγαλώσει και να «ωριμάσει» πριν εντοπιστεί με την προληπτική κολονοσκόπηση. Συνεπώς, αν γίνεται έλεγχος με κολονοσκόπηση σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ώστε να αφαιρούνται εγκαίρως όλοι οι πολύποδες, ο καρκίνος μπορεί να αποτραπεί πριν τη δημιουργία του.

Ευχαριστούμε τον Γαστρεντερολόγο κ.Σταύρο Δημόπουλο. Για περισσότερες πληροφορίες, καλέστε στο 6938494714, 2106512150.