Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αρθρίτιδας, που τιμάται ετησίως στις 12 Οκτωβρίου, ο Δρ. Δημήτριος Λύρας, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, συνιδρυτής της NSO Clinic και Διευθυντής του Ορθοπαιδικού Τμήματος της Κλινικής Σπονδυλικής Στήλης και Μεγάλων Αρθρώσεων στο Metropolitan General, με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των εκφυλιστικών παθήσεων των μεγάλων αρθρώσεων και επικέντρωση στις σύγχρονες τεχνικές, μας παρέχει έναν περιεκτικό οδηγό για την οστεοαρθρίτιδα και μας παρουσιάζει τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου, καθώς και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές, στέλνοντας και το δικό του μήνυμα στους πάσχοντες.

Η οστεοαρθρίτιδα, μια εκφυλιστική πάθηση που προκαλεί πόνο και δυσκαμψία, είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους αρθρίτιδας, που χαρακτηρίζεται από σταδιακή φθορά του χόνδρου των αρθρώσεων που προσβάλλει. Αυτός ο εκφυλισμός οδηγεί σε συμπτώματα όπως πόνο, δυσκαμψία και περιορισμένη κινητικότητα. Ο αντίκτυπός της, όμως, εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τη σωματική δυσφορία που προκαλεί, επηρεάζοντας συχνά και την ψυχική υγεία του ατόμου και την κοινωνική του ζωή. Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η φροντίδα και η υποστήριξη όσων αντιμετωπίζουν την εν λόγω χρόνια πάθηση, οφείλει να είναι ολιστική και προσηλωμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες τους.

Ποιες είναι οι πιο κοινές αρθρώσεις που μπορεί να επηρεάσει η οστεοαρθρίτιδα;

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να «επιτεθεί» σε όλο το σώμα. Μπορεί να εμφανιστεί στα χέρια, στη μέση, στον αυχένα, καθώς και στις «φορτιζόμενες» αρθρώσεις, δηλαδή στα ισχία, τα γόνατα και τις ποδοκνημικές. Με σειρά συχνότητας, πιο συνηθισμένη είναι η εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας στα ισχία, τα γόνατα και τη σπονδυλική στήλη.

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας

Οι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας είναι οι παρακάτω:

• Η ηλικία: Ο κίνδυνος οστεοαρθρίτιδας αυξάνεται με την ηλικία.
• Το φύλο: Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα, αν και δεν έχει βρεθεί ακόμα το γιατί.
• Η παχυσαρκία: Τα παραπανίσια κιλά συμβάλλουν στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας με διάφορους τρόπους. Όσο περισσότερο ζυγίζει κάποιος, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας. Το επιπρόσθετο βάρος αυξάνει την καταπόνηση στις φορτιζόμενες αρθρώσεις, όπως είναι τα ισχία και τα γόνατα. Επίσης, ο λιπώδης ιστός παράγει διάφορες πρωτεΐνες που ενοχοποιούνται για την πρόκληση φλεγμονής μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις.
• Οι τραυματισμοί στις αρθρώσεις: Τραυματισμοί που συμβαίνουν όταν κάποιος αθλείται ή από ατύχημα, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αρθρίτιδας. Ακόμη και τραυματισμοί που συνέβησαν πριν από πολλά χρόνια και φαινομενικά επουλώθηκαν, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης αρθρίτιδας.
• Η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση της άρθρωσης: Εάν η δουλειά ή ένα άθλημα με το οποίο ασχολείται κάποιος ασκεί επαναλαμβανόμενη καταπόνηση σε μια άρθρωση, αυτή η άρθρωση μπορεί τελικά να αναπτύξει οστεοαρθρίτιδα.
• Οι γενετικοί παράγοντες: Μερικοί άνθρωποι κληρονομούν την τάση να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα.
• Οι οστικές παραμορφώσεις: Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με δυσμορφίες στις αρθρώσεις τους ή με αρθρώσεις με ελαττωματικό χόνδρο. Αυτοί οι άνθρωποι θα αναπτύξουν ευκολότερα αρθρίτιδα.
• Ορισμένες μεταβολικές παθήσεις: Αυτές περιλαμβάνουν το σακχαρώδη διαβήτη και μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα σας έχει πάρα πολύ σίδηρο (αιμοσιδήρωση).

Οι κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες που είναι πιο ευάλωτες

Σήμερα, περίπου 580 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα, αύξηση της τάξης του 113% πιο πάνω από το 1990. Περίπου το 73% των ατόμων που υποφέρουν από αυτήν είναι άνω των 55 ετών και το 60% είναι γυναίκες.

Με επιπολασμό 365 εκατομμυρίων, το γόνατο είναι η πιο συχνά προσβεβλημένη άρθρωση, ακολουθούμενη από το ισχίο, τη σπονδυλική στήλη και το χέρι. 344 εκατομμύρια άνθρωποι που υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα εμφανίζουν μέτρια ή σοβαρά συμπτώματα.

Με τη γήρανση του πληθυσμού και τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και τραυματισμών, ο επιπολασμός της οστεοαρθρίτιδας αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται παγκοσμίως. Τέλος, η οστεοαρθρίτιδα δεν είναι αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης.

Οι θεραπευτικές επιλογές που έχουν οι ασθενείς στη διάθεσή τους

Η απώλεια σωματικού βάρους και η φυσικοθεραπεία, με ιδιαίτερη έμφαση στη μυϊκή ενδυνάμωση, είναι τα πρώτα και πιο απλά μέτρα που μπορεί να λάβει κάποιος ασθενής που θέλει να μειώσει τον πόνο και την κινητικότητα μιας άρθρωσης που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα. Η ελάττωση του βάρους θα μειώσει τα φορτία που δέχεται η άρθρωση, ενώ η ενδυνάμωση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων (π.χ. οι απαγωγείς για το ισχίο, ο τετρακέφαλος για το γόνατο, οι ραχιαίοι/κοιλιακοί για τη μέση) θα βοηθήσει στην αποφόρτιση και την προστασία των προσβεβλημένων αρθρώσεων.

Η χρήση πάγου στην άρθρωση και σπανιότερα ζεστών επιθεμάτων είναι συνήθως ανακουφιστική.

Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες, όπως είναι η μεσογειακή διατροφή είναι υποβοηθητική του ελέγχου των φλεγμονωδών εξάρσεων της αρθρίτιδας.

Η αποφυγή της χρήσης σκάλας και η χρήση κάποιου βοηθήματος (μπαστούνι) προσφέρουν σημαντική αποφόρτιση στις αρθρώσεις.

Φάρμακα και κυρίως τα αντιφλεγμονώδη, αλλά και άλλα αναλγητικά καλούνται σε ένα πιο προχωρημένο στάδιο να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Στο υψηλότερο βάθρο της συντηρητικής θεραπείας είναι οι ενδαρθρικές εγχύσεις. Διάφοροι παράγοντες/φάρμακα, όπως είναι η κορτιζόνη, το υαλουρονικό οξύ, το πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP), τα βλαστοκύτταρα και το Lipogems μπορεί να βοηθήσουν στην απαλλαγή/μείωση των συμπτωμάτων με διαφορετικούς μηχανισμούς ο καθένας.

Ποιες είναι οι επεμβάσεις εκλογής για την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, του ώμου και του ισχίου;

Επί αποτυχίας των συντηρητικών μέτρων, η χειρουργική είναι η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας. Και όταν λέμε χειρουργική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας εννοούμε την αρθροπλαστική, την αντικατάσταση δηλαδή της φυσικής κατεστραμμένης άρθρωσης από μία τεχνητή.

Σήμερα έχουν αναπτυχθεί πολλές τεχνικές που βοηθούν το χειρουργό να τοποθετήσει μία αρθροπλαστική  με τον κατά το δυνατό ορθότερο τρόπο. Οι περισσότερες μελέτες αφορούν στην αρθροπλαστική του γόνατος, λόγω της πολύπλοκης κινηματικής που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη άρθρωση. Οι σύγχρονες αυτές τεχνικές είναι η πλοήγηση, η ρομποτική χειρουργική, οι αρθροπλαστικές με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία και τεχνικές που αφορούν στην προσπέλαση των αρθρώσεων.

Ονομαστικά, για την αρθρίτιδα του γόνατος οι επεμβάσεις εκλογής είναι η αρθροπλαστική με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία, για το ισχίο η αρθροπλαστική με πρόσθια προσπέλαση (AMIS) και για τον ώμο η αρθροπλαστική (ολική ή ανάστροφη) με εξατομικευμένα για τον ασθενή εργαλεία.

Η αξία της πρόληψης στη διαχείριση και τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας

Το μήνυμα που πρέπει όλοι μας να λάβουμε είναι το εξής: θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και να υιοθετήσουμε μία πιο υγιεινή «προοπτική» με την οποία βλέπουμε την καθημερινότητά μας. Πώς; Μέσα από την απαλλαγή από τα περιττά κιλά, τη γυμναστική και την υγιεινή διατροφή, που θα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

Σε περίπτωση που η οστεοαρθρίτιδα «χτυπήσει» την πόρτα μας, θα πρέπει να ακολουθήσουμε με ευλάβεια και σωστή σειρά τα συντηρητικά μέτρα που έχουμε στη διάθεση μας. Εξίσου απαραίτητο είναι και το συμβουλευθούμε κάποιον εξειδικευμένο ιατρό και να συμμορφωθούμε με τις συμβουλές του.

Σε όλη αυτή τη διαδρομή αντιμετώπισης των προβλημάτων της οστεοαρθρίτιδας, οφείλουμε να παραμένουμε αισιόδοξοι και να μην απογοητευόμαστε. Σήμερα λύσεις υπάρχουν και μάλιστα με άριστα αποτελέσματα. Ακόμα και αν αποτύχουν τα συντηρητικά μέτρα, δεν έχουμε παρά να συμβουλευτούμε έναν εξειδικευμένο στις αρθροπλαστικές Ορθοπαιδικό Χειρουργό και να συζητήσουμε μαζί του την προοπτική της χειρουργικής αποκατάστασης και τις επιλογές που αφορούν στην περίπτωση μας. Θα επανέλθουμε έτσι και πάλι σε ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής, απαλλαγμένο από πόνο και δυσκαμψία. Η αρθροπλαστική άλλωστε θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες επεμβάσεις στην ιστορία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Δημήτριο Λύρα, Ορθοπαιδικό Χειρουργό και συνιδρυτή της NSO Clinic, στην οποία αντιμετωπίζεται  το σύνολο των παθήσεων που αφορούν στον εγκέφαλο, την σπονδυλική στήλη και τις ορθοπαιδικές παθήσεις. Εξειδίκευσή του αποτελούν οι αρθροπλαστικές των μεγάλων αρθρώσεων και η χειρουργική του ορθοπαιδικού τραύματος, με το κύριο ενδιαφέρον του να εστιάζεται στις αρθροπλαστικές ισχίου (AMIS), γόνατος (PSI) και ώμου.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα nsoclinic.gr ή καλέστε στα 216 004 6943/698 244 6357 για κάθε σας απορία.
Ακολουθήστε την κλινική NSO στα social media: Facebook, YouTube