Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται ότι 400.000 παιδιά και έφηβοι ηλικίας 0-19 ετών διαγιγνώσκονται με κάποια μορφή καρκίνου ετησίως. Ωστόσο, οι πραγματικοί αριθμοί μπορεί να είναι πολύ υψηλότεροι, επειδή σε πολλές χώρες ο παιδικός καρκίνος είναι δύσκολο να διαγνωστεί.

Σε χώρες υψηλού εισοδήματος, όπου ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας είναι γενικά προσβάσιμες, πάνω από το 80% των παιδιών με καρκίνο θεραπεύονται σε αντίθεση με χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου θεραπεύονται λιγότερο από το 30%. Το ευρωπαϊκό παράρτημα του Childhood Cancer International (CCI) εκτιμά ότι 5.000 παιδιά έως 15 χρονών νοσούν κάθε χρόνο στην Ευρώπη, ενώ πάνω από 500.000 άτομα έχουν επιβιώσει από τον καρκίνο της παιδικής ηλικίας.

Στην Ελλάδα, το 2020, όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, ο ετήσιος αριθμός νέων περιστατικών σε παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών ήταν 16 ανά 100.000 άτομα. Οι λευχαιμίες, οι καρκίνοι εγκεφάλου-κεντρικού νευρικού συστήματος, τα μη-Hodgkin λεμφώματα, οι νεφρικοί όγκοι, και το λέμφωμα Hodgkin αποτελούν τους συχνότερους τύπους παιδικών καρκίνων.

Τι προκαλεί καρκίνο στα παιδιά;

Σε αντίθεση με αυτούς των ενηλίκων, οι παιδικοί καρκίνοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένα αίτια. Παρά την πληθώρα μελετών για τον εντοπισμό των αιτιολογικών παραγόντων του παιδικού καρκίνου, για ελάχιστους τύπους εξ αυτών η εκδήλωση συσχετίστηκε ή αποδόθηκε ευθέως με συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή συνήθειες του τρόπου ζωής.

Όσον αφορά δε στην κληρονομικότητα, με βάση τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα μόνο το 10% περίπου όλων των παιδιών με καρκίνο φαίνεται να είχε προδιάθεση λόγω γενετικών παραγόντων. Ορισμένες χρόνιες λοιμώξεις, όπως οι λοιμώξεις από τους ιούς HIV ή Epstein-Barr και η ελονοσία αποτελούν παράγοντες κινδύνου για παιδικό καρκίνο, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Παρόλο που τα συμπτώματα του καρκίνου των ενηλίκων, όπως τα ανεξήγητα εξογκώματα ή η απώλεια βάρους, εξακολουθούν να ισχύουν για τα παιδιά, πολλά συμπτώματα μπορεί να είναι ασαφή ή να μοιάζουν με άλλες κοινές ασθένειες της παιδικής ηλικίας. Για παράδειγμα, πολλές επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις όπως στο στήθος, στον λαιμό και στα αυτιά μπορεί να είναι αιτία ανησυχίας, καθώς και η αργή ανάπτυξη και η πρώιμη ή όψιμη εφηβεία.

Γενικά η πλειονότητα των ανθρώπων δηλώνει πως δεν γνωρίζει τα συμπτώματα για τον εντοπισμό του παιδικού καρκίνου. Αυτή η έλλειψη επίγνωσης μπορεί να προκαλέσει κρίσιμες καθυστερήσεις στη διάγνωση. Γονείς/κηδεμόνες και επαγγελματίες υγείας μπορούν να ανιχνεύσουν ύποπτα συμπτώματα όπως:

• πυρετός χωρίς εστία λοίμωξης που επιμένει ή που ανταποκρίνεται στα αντιπυρετικά και επανεμφανίζεται
• σοβαροί και επίμονοι πονοκέφαλοι
• έμετοι (ιδιαίτερα πρωινοί)
• αλλαγή συμπεριφοράς
• σπασμοί
• αιφνίδιος στραβισμός
• διόγκωση ή πτώση βλεφάρων
• μελανιές
• πόνος στα οστά
• δυσκολία στο βάδισμα
• ανορεξία
• απώλεια βάρους
• κακοδιαθεσία