Η αύξηση των τιμών του σακχάρου προκύπτει όταν η παγκρεατική έκκριση ινσουλίνης δεν επαρκεί για να ξεπεράσει την ινσουλινοαντίσταση. Ο ορισμός αυτός ισχύει ανεξάρτητα από το εάν η νόσος ρυθμίζεται με διατροφή μόνο ή με την χορήγηση ινσουλίνης ή από το εάν επιμένει και μετά τον τοκετό. Ενώ, δεν εξαιρείται το ενδεχόμενο η αντίσταση στην ινσουλίνη να προηγήθηκε χρονικά ή και να ξεκίνησε ταυτόχρονα με την εγκυμοσύνη. 

Ο διαβήτης κύησης παρατηρείται στο 2-10% των γυναικών κατά την εγκυμοσύνη, ποσοστό που ποικίλλει ανάλογα με τον πληθυσμό που μελετάται και τις διαγνωστικές δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται.

Διάγνωση, τι πρέπει να προσέχουμε;

Χρόνος διάγνωσης, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται συνήθως μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας κύησης. Ωστόσο σε περιπτώσεις διαβήτη σε προηγούμενη κύηση, παχυσαρκίας, αυξημένης γλυκόζης ούρων ή ισχυρού οικογενειακού ιστορικού διαβήτη επιβάλλεται έλεγχος ακόμη και από το α’ τρίμηνο.

Διαδικασία

1. Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης με διάλυμα 75γρ διάρκειας 2 συνολικά ωρών (μετρήσεις στα 0, 60 και 120 λεπτά). Το αποτέλεσμα θεωρείται παθολογικό εάν υπάρχει τουλάχιστον μία ή και περισσότερες τιμές άνω του φυσιολογικού, εξέταση ωστόσο λιγότερο δοκιμασμένη από την εξέταση των 100gr γλυκόζης.
2. (α) Δοκιμασία πρόκλησης με διάλυμα 50γρ γλυκόζης (μετρήσεις στα 0 και 60 λεπτά) (β) Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης με διάλυμα 100γρ, διάρκειας 3 συνολικά ωρών (μετρήσεις στα 0,30, 60, 120 και 180 λεπτά) η οποία θεωρείται παθολογική εάν υπάρχουν τουλάχιστον δύο ή περισσότερες τιμές άνω του φυσιολογικού.

Υπάρχουν μαιεύτικες και περιγεννητικές επιπλοκές;

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη Κύησης μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών στο έμβρυο μεταξύ των οποίων είναι:

• Aυξημένος κίνδυνος ενδομήτριου θανάτου κατά τις τελευταίες 4-8 εβδομάδες της κύησης σε περίπτωση υπεργλυκαιμίας νηστείας (τιμή μεγαλύτερη του 105mg/dl).
• Mακροσωμικά έμβρυα (μεγαλύτερα των 4000γρ ή μεγαλύτερα της 90ης εκατοστιαίας θέσης για την ηλικία κύησης) με σοβαρό κίνδυνο κατά τον τοκετό για τραυματισμό μητέρας η εμβρύου (δυστοκία ώμων με επακόλουθο κάταγμα οστού ή τραυματισμό νεύρου).
• Eμβρυική οργανομεγαλία (ηπατομεγαλία/καρδιομεγαλία).
• Aυξημένη πιθανότητα υπερτασικών διαταραχών της κύησης όπως η  προεκλαμψία ( αυξημένη αρτηριακή πίεση και πρωτεινουρία) και συνεπώς κίνδυνο πρόωρου τοκετού ή αυξημένη συχνότητα καισαρικής τομής
• Yδράμνιο (υπερβολική ποσότητα αμνιακού υγρού).
• Nεογνική υπογλυκαιμία, νεογνικός ίκτερος, πολυκυτταραιμία και υπασβεστιαιμία.
• Άγχος και κατάθλιψη για την μητέρα.

Μακροπρόθεσμα υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης Διαβήτη τύπου 2 στις γυναίκες αυτές μετά τον τοκετό, πιθανότητα που επιτείνεται με την παχυσαρκία ή με άλλους παράγοντες που προάγουν την αντίσταση στην ινσουλίνη. Να σημειωθεί πως η παρουσία δεικτών αυτοανοσίας του παγκρέατος στον πληθυσμό αυτό έχει συσχετισθεί και με την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 1 στο μέλλον. Τα παιδιά των γυναικών με διαβήτη κύησης παρουσιάζουν, με την σειρά τους, αυξημένη πιθανότητα παχυσαρκίας, ινσουλινοαντίστασης και διαβήτη αργά στην εφηβική ηλικία ή νωρίς στην ενήλικη ζωή.

Παρακολούθηση και θεραπεία

Τροποποίηση διατροφής από διαιτολόγο με εξατομίκευση του διαιτολογίου ανάλογα με το βάρος και το ύψος της ασθενούς . Στις παχύσαρκες γυναίκες (Δείκτης Μάζας Σώματος>30) προτείνεται μείωση στην θερμιδική πρόσληψη κατά 30-33% με καλά αποτελέσματα στα επίπεδα γλυκόζης αίματος. Γενικότερα ο περιορισμός των υδατανθράκων κατά 35-40% ταυτόχρονα με την βελτίωση των επιπέδων σακχάρου της μητέρας έχει ανασταλτική επίδραση και για τις επιπλοκές που προαναφέρθηκαν. Η κατανάλωση γλυκαντικών ουσιών δεν απαγορεύεται καθώς δεν εχει βρεθεί συσχέτιση των ουσιών αυτών με ανωμαλίες των εμβρύων, προτείνεται ωστόσο η κατανάλωσή τους με μέτρο.

Μετρήσεις σακχάρου αίματος, συνιστάται μέτρηση επί νηστείας καθώς και 1 ώρα μετά τα κύρια γεύματα. Εάν οι μετρήσεις κυμαίνονται εντός των φυσιολογικών ορίων τότε ο θεράπων ιατρός μπορεί να προτείνει λιγότερες μετρήσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο να χρειαστούν και πάλι περισσότερες μετρήσεις αργότερα στην διάρκεια της κύησης.

Μετρήσεις κετονών ούρων, είναι χρήσιμες για τον έλεγχο ανεπαρκούς θερμιδικής πρόσληψης ή ανεπαρκούς πρόσληψης υδατανθράκων στις γυναίκες που έχουν τεθεί σε περιορισμό θερμίδων.

Άσκηση, αν και δεν επιβάλλεται η φυσική δραστηριότητα θα μπορούσε να συμβάλλει στην επίτευξη καλύτερων επιπέδων σακχάρου. Για μια γυναίκα που ήδη γυμναζόταν συστήνεται η διατήρηση του ίδιου επιπέδου φυσικής δραστηριότητας ενώ χρειάζεται έγκριση του θεράποντος γυναικολόγου για μια γυναίκα που δεν είχε πρότερη φυσική δραστηριότητα.

Ινσουλίνη ,περίπου το 15% των γυναικών με σακχαρώδη διαβήτη κύησης θα χρειαστεί αγωγή με ενέσιμη ινσουλίνη για την ρύθμισή τους. Υπάρχουν πολλαπλά θεραπευτικά σχήματα με 1 έως και 4 ενέσεις την ημέρα. Από την στιγμή που γίνεται έναρξη θεραπείας με ινσουλίνη είναι απαραίτητη και η ακριβής καταγραφή των επιπέδων σακχάρου τουλάχιστον 4 φορές ημερησίως ώστε να γίνεται σωστή προσαρμογή των δόσεων και να αποφευχθούν πιθανές επιπλοκές της ινσουλινοθεραπείας όπως οι υπογλυκαιμίες.

Επανεκτίμηση, κάθε πότε;

Επανεκτίμηση της γυναίκας με διαβήτη κύησης συνιστάται 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό μέσω δοκιμασίας φόρτισης με γλυκόζη. Εάν αυτή είναι φυσιολογική τότε συνιστάται επανεκτίμηση ανά 3ετία. Οι γυναίκες ωστόσο με διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας ή αντίσταση στην ινσουλίνη στην μετά τον τοκετό περίοδο θα πρέπει να ελέγχονται ετησίως και ταυτοχρόνως να υιοθετήσουν υγιεινό μοντέλο ζωής( διατήρηση φυσιολογικού βάρους σώματος και φυσική δραστηριότητα).