Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι η οφθαλμολογική κατάσταση στην οποία αποκολλάται ο αμφιβληστροειδής χιτώνας από το επιθήλιο (μελάγχρον επιθηλίο) που τον συγκρατεί. Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια άκρως επείγουσα κατάσταση που απαιτεί άμεση χειρουργική θεραπεία για την αποκατάσταση της βλάβης, καθώς οδηγεί γρήγορα σε καταστροφικές συνέπειες για την όραση.

Η πιο συχνή αιτία αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς είναι η δημιουργία κάποιας ρωγμής στην επιφάνειά του, μέσα από την οποία περνάει υγρό από το υαλοειδές σώμα (ουσία σα ζελέ που γεμίζει την εσωτερική κοιλότητα του ματιού) με αποτέλεσμα το υγρό αυτό να διαχωρίζει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα από το επιθήλιο που τον συγκρατεί, να συσσωρεύεται κάτω από τον αμφιβληστροειδή και να προκαλείται η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Η περιοχή του αμφιβληστροειδούς που είναι αποκολλημένη δε λειτουργεί με αποτέλεσμα ο ασθενής να βλέπει μια γκρίζα ή μαύρη κουρτίνα, που περιορίζει το πεδίο της όρασης του, η οποία επεκτείνεται με την επέκταση της αποκόλλησης έως ότου αποκολληθεί το κέντρο του αμφιβληστροειδούς (ωχρά κηλίδα) και μειωθεί δραματικά η κεντρική όραση.

1 ανά 10.000 άτομα στο γενικό πληθυσμό προσβάλλονται κάθε χρόνο από αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Ορισμένες καταστάσεις όμως επαυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης ρωγμής στον αμφιβληστροειδή και ακολούθως την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Τέτοιες καταστάσεις είναι η υψηλή μυωπία (μεγαλύτερη των 5-6 βαθμών), όταν υπάρχουν ορισμένες ειδικές αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή που τον καθιστούν πιο λεπτό και επιρρεπή στην δημιουργία ρωγμών όπως η δικτυωτή εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς, μετά από σοβαρά (θλαστικά ή με διάτρηση του βολβού) τραύματα, κ.ά.

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια επείγουσα κατάσταση και ο ασθενής πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα συμπτώματα της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς ώστε να απευθυνθεί στον οφθαλμίατρο το συντομότερο δυνατό.

Συμπτώματα αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς

Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Λάμψεις σύντομης διάρκειας όμοιες με φλας ή κεραυνούς
• Απότομη και μαζική εμφάνιση κινούμενων μαύρων κηλίδων (σαν μυγάκια ή ιστός αράχνης)
• Μια γκρίζα ή μαύρη κουρτίνα, που περιορίζει το πεδίο της όρασης αρχικά στην περιφέρεια και στη συνέχεια κεντρικά

Βέβαια, τα δύο πρώτα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε περίπτωση αποκόλλησης του υαλοειδούς, που είναι διαφορετικό από την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, και ως προς τη βαρύτητα και ως προς την αντιμετώπιση ή σε περίπτωση ρωγμής του αμφιβληστροειδούς. Γι αυτό το λόγο σε κάθε περίπτωση ο ασθενής που έχει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει άμεσα να εξεταστεί από οφθαλμίατρο ώστε να γίνει η σωστή διάγνωση.

Αντιμετώπιση των ρωγμών του αμφιβληστροειδούς

Η αντιμετώπιση των ρωγμών του αμφιβληστροειδούς είναι η περιχαράκωσή τους με laser φωτοπηξία ή κρυοπηξία. Έτσι ο αμφιβληστροειδής γύρω από τη ρωγμή κολλάει στη θέση του και εμποδίζεται η περαιτέρω απόσχισή του, καθώς και η συσσώρευση υπαμφιβληστροειδικού υγρού, που μπορεί να οδηγήσει σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.

Σε περίπτωση όμως που η ρωγμή έχει δημιουργήσει αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, τότε χρειάζεται να επέμβουμε χειρουργικά.

Αντιμετώπιση της Αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς

Ο πρώτος στόχος της χειρουργικής αποκατάστασης της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς είναι η διακοπή της ροής υγρού από την εσωτερική κοιλότητα του ματιού κάτω από τον αμφιβληστροειδή δια μέσου της ρωγμής, πράγμα το οποίο επιτυγχάνεται με το σφράγισμα της ρωγμής. Με αυτόν τον τρόπο, η αντλητική ικανότητα του μελαγχρόου επιθηλίου επιτρέπει στον αμφιβληστροειδή να επανακολληθεί.

Υπάρχουν δύο τρόποι χειρουργικής αντιμετώπισης της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, το σκληρικό μόσχευμα και η υαλοειδεκτομή.

Σκληρικό μοσχεύμα

Πρόκειται για μόσχευμα από σιλικόνη, που συρράπτεται εξωτερικά με κατάλληλο τρόπο επάνω στο σκληρό χιτώνα του ματιού, στην περιοχή που αντιστοιχεί στη ρωγμή, ασκώντας πίεση στον αμφιβληστροειδή από έξω προς τα μέσα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο της ρωγμής, η οποία συγχρόνως σφραγίζεται με κρυοπηξία και την αποκατάσταση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς με την απορρόφηση του υπαμφιβληστροειδικού υγρού.

Υαλοειδεκτομή

Στην περίπτωση της υαλοειδεκτομής, εν αντιθέσει με την χειρουργική μέθοδο του σκληρικού μοσχεύματος, όλοι οι χειρισμοί γίνονται με μικροχειρουργικά όργανα στο εσωτερικό του οφθαλμού κάτω από το μικροσκόπιο.

Κατά την επέμβαση αυτή αφαιρείται το υαλώδες (το ζελέ που φυσιολογικά βρίσκεται στο εσωτερικό του βολβού του ματιού). εντοπίζονται οι ρωγμές που είναι υπεύθυνες για την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και σφραγίζονται με laser ή κρυοπηξία.

Τελικά ο αμφιβληστροειδής επιπεδώνεται και σταθεροποιείται στη θέση του με την τοποθέτηση ειδικού αερίου (που απορροφάται μόνο του σε μερικές εβδομάδες), ή σε σοβαρότερες περιπτώσεις λαδιού σιλικόνης (που όμως πρέπει να αφαιρεθεί χειρουργικά σε δεύτερο χρόνο).

Η υαλοειδεκτομή λόγω των νέων βελτιωμένων χειρουργικών τεχνικών και εργαλείων είναι η μέθοδος εκλογής για τις περισσότερες περιπτώσεις αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς. Καταλυτικό ρόλο στην ανατομική και λειτουργική επιτυχία της χειρουργικής της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Ευστράτιο Μενδρινό Οφθαλμίατρος , Διδάκτωρ και τ. Επιμελητή Πανεπιστημίου Γενεύης, Ειδικού στις παθήσεις και χειρουργική αμφιβληστροειδούς, υαλοειδούς και ωχράς κηλίδας ή επισκεφτείτε την ιστοσελιδα μας www.polyiatreiomedica.gr