Τι το διαφορετικό χαρακτηρίζει τον εμετό; Η γαστρεντερίτιδα δεν είναι σχεδόν πάντα η αιτία του;

Θυμηθείτε ότι η γαστρεντερίτιδα χωρίς διάρροιες δεν είναι καθόλου συχνή. Είναι συχνό το λάθος να υποτιμάμε άλλους, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρούς λόγους για να αντιδράσει το πεπτικό μας σύστημα με την πρόκληση του εμέτου, όπως είναι:

• η χολοκυστίτιδα
• η ηπατίτιδα
• η παγκρεατίτιδα
• το πεπτικό έλκος
• η αλκοολική γαστρίτιδα
• η σκωληκοειδίτιδα
• τα νεοπλάσματα του στομάχου

Οι συγκεκριμένες παθήσεις δεν διαγιγνώσκονται πολύ δύσκολα, αφού περιορίζονται όλες στην κοιλιά;

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι παθήσεις της κοιλιάς είναι από τις δυσκολότερες της διαφορικής διάγνωσης, λόγω του ότι εκεί υπάρχει πληθώρα οργάνων και σπλάχνων, ενώ τα συμπτώματα ή κλινικά σημεία που παράγουν, όταν πάσχουν, δεν είναι, τις περισσότερες φορές, καθόλου ειδικά.

Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έμετοι μπορούν να προκληθούν από βλάβες και άλλων συστημάτων του οργανισμού, όπως:

• Γυναικολογικές-μαιευτικές παθήσεις (π.χ., εγκυμοσύνη, εξωμήτρια κύηση, εξαρτηματίτιδα).
• Ουρολογικές παθήσεις (π.χ., κολικός νεφρού).
• Πνευμονικές παθήσεις (π.χ., πνευμονία, πνευμονική ίνωση).
• Καρδιολογικές παθήσεις (π.χ., έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια).
• Ναυτία των ταξιδιωτών και παθήσεις του λαβυρίνθου (π.χ., λαβυρινθίτιδα, νόσος Meniere).
• Παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ., ημικρανίες, διάσειση, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, ενδοκράνια υπέρταση).
• Ψυχικές διαταραχές (π.χ., ψυχογενής ανορεξία–πιθανόν προκλητός έμετος-, κατάθλιψη, ή, απλώς, ψυχογενείς έμετοι από δυσάρεστες παραστάσεις, γεύσεις ή οσμές).
• Μεταβολικές και ενδοκρινικές παθήσεις (π.χ., υπερασβεστιαιμία, διαβητική οξέωση, ουραιμία-νεφρική ανεπάρκεια).
• Φάρμακα (σίδηρος, χημειοθεραπευτικά, αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά που χρησιμοποιούνται στην αναισθησία, μορφίνη κ.α.)
• Συστηματικές λοιμώξεις (π.χ., γρίπη, άλλες ιώσεις).

Είναι αναγκαίο, σε κάθε περίπτωση εμετού, να τρέχουμε στο νοσοκομείο;

Σε οποιαδήποτε προσβολή του εμέτου κατά την οποία η αιτία δεν είναι προφανής (όπως, ας πούμε, υπερεμεσία της κυήσεως ή επιδημία γαστρεντερίτιδας με προσβολή και άλλων μελών της οικογένειας), θα ήταν σκόπιμο να αναζητήσουμε ιατρική συμβουλή. Φυσικά, Θα αναφέρουμε στο γιατρό μας με κάθε δυνατή λεπτομέρεια:

• Τον τρόπο εισβολής: αν, π.χ., προηγήθηκε κατανάλωση αλκοόλ-όπως στην παγκρεατίτιδα-ή λιπαρού γεύματος-όπως στην χολοκυστίτιδα.
• Το περιεχόμενο των εμέτων: π.χ., αιμορραγικό-όπως σε πεπτικό έλκος ή νεοπλάσματα-, χολώδες-όπως στην χολοκυστίτιδα-ή τροφώδες.
• Τα συνοδά συμπτώματα: ναυτία, ίλιγγος, κεφαλαλγία, πυρετός, ίκτερος–όπως σε ηπατική ή χολική απόφραξη-, κοιλιακό άλγος, διάρροια-όπως σε γαστρεντερίτιδα.
• Το ιστορικό άλλων νοσημάτων ή λαμβανόμενων φαρμάκων, και την τελευταία έμμηνο ρύση στις γυναίκες.
• Θα του δώσουμε έτσι όλα τα στοιχεία για να αποφασίσει αν αρκεί η κλινική εικόνα για να τεκμηριωθεί η πιθανή διάγνωση. Αν όχι, θα πρέπει να εκτιμήσει από κοντά την κατάσταση και είναι πιθανόν να χρειαστεί να μας υποβάλει και σε κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις.

Μα στο τέλος αντιεμετικά φάρμακα δεν θα πάρω; Αν ο γιατρός μου δεν ανησυχεί για κάποια περίεργη ασθένεια, γιατί δεν παραμένω σπίτι περιμένοντας να μου περάσει;

Ας μην ξεχνάμε πως θα πρέπει να εκτιμηθεί και ο κίνδυνος πιθανών επιπλοκών από την παρατεινόμενη διάρκεια των εμέτων, ιδίως σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι, οι διαβητικοί ή οι καρδιοπαθείς.

Σ’ αυτές τις ομάδες ασθενών, η αφυδάτωση και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές μπορεί να επιδεινώσουν τη γενική τους κατάσταση ανεξέλεγκτα, ενώ ακόμη και στον γενικό πληθυσμό η παράταση ισχυρών εμέτων μπορεί να προκαλέσει τοπικές βλάβες στο στομάχι ή τον οισοφάγο (αιμορραγία ή διάτρηση – σύνδρομο Mallory-Weiss).

Δεν θεωρείται, τέλος, σωστή η αλόγιστη χορήγηση αντιεμετικής αγωγής, ιδίως χωρίς ιατρική οδηγία, μια και μπορεί να προκαλέσει υπόταση, έκπτωση του διανοητικού επιπέδου (κίνδυνος εισροφήσεων!), αλλά και να συγκαλύψει σοβαρές υποκείμενες παθήσεις.

Είναι πάντα φρόνιμη η επανεκτίμηση της βαρύτητας του συνδρόμου έπειτα από λίγες ώρες. Θα συζητηθεί τότε αν θα χρειαστεί ο ασθενής να νοσηλευτεί και να λάβει και κατάλληλη ιατρική φροντίδα (αναπλήρωση των απωλειών σε υγρά και ηλεκτρολύτες) και αιτιολογικά τεκμηριωμένη αγωγή, ώστε να επιτευχθεί η γρηγορότερη και ασφαλέστερη αποκατάσταση της υγείας του.

Χαλκιάς Κωνσταντίνος,
Ειδικός Παθολόγος
Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Ευρωκλινικής
www.enygeia.gr