Η υπογονιμότητα στις μέρες μας είναι ένα συχνό πρόβλημα, καθώς αφορά το 13 με 15% των ζευγαριών διεθνώς.

Οι αυξητικές τάσεις εμφάνισης της υπογονιμότητας σχετίζονται με ποικίλους παράγοντες, πολλοί από τους οποίους αποδίδονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής. Η πιθανότητα σύλληψης στα υγιή ζευγάρια είναι περίπου 20 – 25% ανά αναπαραγωγικό κύκλο. Η υπογονιμότητα αφορά τόσο τον άνδρα όσο και τη γυναίκα και μπορεί να διαγνωστεί με πληθώρα εξετάσεων και γι’ αυτό το λόγο η διερεύνηση του ζευγαριού πρέπει να ξεκινά ταυτόχρονα.

Ένα ζευγάρι πρέπει να ζητήσει βοήθεια όταν έχει ελεύθερες σεξουαλικές επαφές και δεν έχει επιτύχει σύλληψη μετά από ένα χρόνο προσπαθειών ή ο ένας από τους δύο στο ζευγάρι έχει ιστορικό ή ενδείξεις για υπογονιμότητα. Το ζευγάρι μπορεί να απευθυνθεί συμβουλευτικά στον ειδικό, ακόμη και πριν την προσπάθεια.

Αρχικά, πρέπει να στοιχειοθετηθεί η υπογονιμότητα (ορισμός, αίτια). Η αρχική διερεύνηση του ζεύγους περιλαμβάνει μετά τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, την πλήρη κλινική εξέταση τόσο της γυναίκας όσο και του άντρα. Οι αρχικές εξετάσεις του ζευγαριού περιλαμβάνουν διακολπικό υπερηχογράφημα της γυναίκας για τον έλεγχο της μήτρας και των ωοθηκών, αιματολογικές ορμονολογικός εξετάσεις, και για τον έλεγχο των σαλπίγγων συνήθως συνιστάται υστεροσαλπιγγογραφία. Σπερμοδιάγραμμα και εξετάσεις αίματος, για τον έλεγχο των ορμονών του συντρόφου, κρίνονται απαραίτητες.

Εξετάσεις για τις γυναίκες

• Εξετάσεις αίματος, τη 2η έως την 4η μέρα του κύκλου, για τον έλεγχο των επιπέδων των ορμονών FSH, LH, TSH, οιστραδιόλη, προγεστερόνη και προλακτίνη.
• Εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών όπως Ηπατίτιδα Β και C και HIV.
• Διακολπικό υπερηχογράφημα για τον έλεγχο της μήτρας και των ωοθηκών.
• Υστεροσαλπιγγογραφία η οποία συνίσταται κυρίως για τον έλεγχο των σαλπίγγων. Μικρή ποσότητα του υγρού αυτού περνάει μέσα από τον κόλπο και καταλήγει στη μήτρα, αποκαλύπτοντας τυχόν εμπόδια που υπάρχουν στις σάλπιγγες.

Εξετάσεις για τους άνδρες

• Σπερμοδιάγραμμα για τον έλεγχο όλων των παραμέτρων του σπέρματος (όγκο, οξύτητα, συγκέντρωση, κινητικότητα, μορφολογία). Σε περίπτωση που η πρώτη ανάλυση του σπέρματος είναι μη φυσιολογική τότε η εξέταση επαναλαμβάνεται, καθώς είναι ο μόνος τρόπος για να διαγνωστεί η ανδρική υπογονιμότητα.
• Εξετάσεις αίματος, για τον έλεγχο των ορμονών FSH, LH, οιστραδιόλη, και προγεστερόνη.
• Εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών όπως Ηπατίτιδα Β και C και HIV.

Πριν από οποιαδήποτε θεραπεία χρειάζεται να τεθεί μια σαφής διάγνωση. Η διάγνωση της υπογονιμότητας τίθεται από εξειδικευμένο ιατρό και είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι αυτή καθοδηγεί την επιλογή της θεραπευτικής στρατηγικής. Διεθνώς διαφαίνεται πλέον η τάση για εξατομικευμένη θεραπεία, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ζευγαριού.

Δεν υπάρχει μία θεραπεία υπογονιμότητας αλλά ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να συστηθεί απλή φαρμακευτική θεραπεία, ενδομήτρια σπερματέγχυση (με ή χωρίς χρήση διέγερσης), λαπαροσκόπηση, υστεροσκόπηση, εξωσωματική γονιμοποίηση κ.ά.

Η λύση στην υπογονιμότητα του ζευγαριού μπορεί να είναι σύντομη και ανέξοδη και όχι τόσο χρονοβόρα όσο ο κύκλος μιας εξωσωματικής. Η εξωσωματική είναι μια λύση που σεβόμαστε και οδηγούμε υπογόνιμα ζευγάρια προς τα εκεί όμως δεν την θεωρούμε εύκολη λύση, και ειδικά για νεαρά ζευγάρια.