Παλαιότερα θεωρούσαμε ότι η αναπαραγωγική δυνατότητα αυτών των ζευγαριών έχει ήδη εξαλειφθεί από τη στιγμή κιόλας της διάγνωσης…ευτυχώς όμως τα δεδομένα άλλαξαν.

Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση  (χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία) είναι ασφαλώς λιγότερο τοξική από παλαιά και η επίδρασή της στις ωοθήκες είναι λιγότερο επιβλαβής και σε άμεση συνάρτηση με την ηλικία της ασθενούς και το απόθεμα των ωοθηκών τη στιγμή της έναρξης της αγωγής. Υπολογίζεται ότι σε γυναίκες πάνω από 40 ετών η σχετική συχνότητα ωοθηκικής ανεπάρκειας μετά από ΧΜΘ ξεπερνά το 90% ενώ είναι σημαντικά χαμηλότερο αν η ασθενής είναι κάτω από 30 ετών (δεν ξεπερνά το 25%).

Τι μπορεί όμως ο  ειδικός της γονιμότητας να προτείνει σε μία νέα ασθενή  που τον επισκέπτεται απελπισμένη για να διασώσει τη γονιμότητά της στις ελάχιστες μέρες που της απομένουν μέχρι την έναρξη της σχετικής αγωγής;

Εφόσον υπάρχει διαθέσιμος χρόνος και σύντροφος η ιδανικότερη επιλογή είναι η ορμονική διέγερση και η κρυοσυντήρηση εμβρύων η οποία είναι κατοχυρωμένη επιστημονικά στον χρόνο και δίνει εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας. Είμαστε δε ως ομάδα στο Γένεσις ιδιαίτερα περήφανοι για τη σπάνια περίπτωση επίτευξης δίδυμης κύησης με κρυοσυντηρημένα έμβρυα 10 χρόνια μετά τη δημιουργία τους.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ορμονική διέγερση να μην αντενδείκνυται στην υποκείμενη πάθηση όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις καρκίνου όπως ο καρκίνος του μαστού.

Σε τέτοιου είδους περιπτώσεις υπάρχει η δυνατότητα είτε να κρυοσυντηρήσει κανείς ολόκληρο κομμάτι ωοθήκης ή αγονιμοποίητα ωάρια. Η κρυοσυντήρηση τμήματος ωοθηκικού ιστού και η επαναμεταμόσχευσή του όταν η ασθενής πληροί τις προϋποθέσεις εφαρμόζεται τα τελευταία 5 χρόνια και έχει ήδη οδηγήσει διεθνώς σε 14 γεννήσεις. Μία από τις τεχνικές προκλήσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η σωστή και προσεκτική αποφλοίωση της ωοθήκης, η ιδιαίτερα προσεκτική κρυοσυντήρησή των ιστοτεμαχίων της και η ταχύτατη επαναμεταμόσχευσή της ούτως ώστε να μη χάσει μεγάλο μέρος του αποθέματός της λόγω της σχετικής ισχαιμίας. Ήδη έχουμε προχωρήσει σε 10 τέτοιες κρυοσυντηρήσεις τεμαχίου ωοθήκης και αναμένουμε τη συγκατάθεση των ογκολόγων προκειμένου να προχωρήσουμε στην επαναμεταμόσχευσή τους και να αποκτήσουμε ίσως την πρώτη εγκυμοσύνη στην Ελλάδα με αυτή τη μέθοδο.

Αν η ασθενής όμως δεν επιθυμεί να υποβληθεί σε λαπαροσκόπηση για κρυοσυντήρηση του ωοθηκικού ιστού, δε διαθέτει σύντροφο,  χρόνο (καθότι επίκεινται οι συνεδρείες χημειοθεραπείας) ή δυνατότητα ορμονικής διέγερσης (λόγω σχετικής αντένδειξης από την υποκείμενη πάθηση) τότε η μοναδική επιλογή είναι η ταχεία κρυοσυντήρηση ωαρίων (vitrification) τα οποία έχουν ληφθεί χωρίς ορμονική διέγερση ( in vitro maturation). Eίναι μια τεχνική η οποία εφαρμόζεται από το  1999 και ήδη έχει οδηγήσει στη γέννηση χιλιάδων παιδιών παγκοσμίως. Η τεχνική είναι σχετικά απλή. Όταν κοντά στην αρχή του κύκλου της ασθενούς διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός κυρίαρχου ωοθυλακίου αποφασίζεται η ωοληψία όλων των ορατών ωοθυλακίων του άντρου. Στη συνέχεια αυτά καλλιεργούνται σε περιβάλλον γοναδοτροπινών και ένα ποσοστό αυτών (περίπου 60-70%) ωριμάζουν σε αξιοποιήσιμα ωάρια. Στη συνέχεια κρυοσυντηρούνται με τη μέθοδο της ταχείας κρυοσυντήρησης (vitrification) και όποτε δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες (σύντροφος, ίαση από καρκίνο) προχωρούμε στην απόψυξή τους, τη γονιμοποίησή τους και την εμβρυομεταφορά τους. Τα ποσοστά επιτυχίας που περιγράφονται στη βιβλιογραφία είναι ιδιαίτερα υψηλά και προσεγγίζουν αυτά της συμβατικής διέγερσης.

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι ακόμα και σε περιπτώσεις που παλιότερα ήταν καταδικασμένες σε ατεκνία ή σε χρήση δανεικού γενετικού υλικού, η σύγχρονη επιστημονική προσέγγιση δίνει σήμερα λύσεις με ικανοποιητικά ποσοστά επιτυχίας. Οι επικριτές αυτών των μεθόδων εστιάζουν την κριτική τους στα χαμηλά ακόμα ποσοστά επιτυχίας  τους. Η απάντηση όμως έρχεται αυτόματα αν κανείς αναλογιστεί ότι τα ποσοστά αυτά είναι σημαντικά υψηλότερα από αυτά της απόλυτης απραξίας που εκείνοι προτείνουν….ένα λοιπόν συμπέρασμα είναι σίγουρο …Η γονιμότητα πλέον δε γνωρίζει αδιέξοδα!