Η Αυστραλή σχεδιάστρια μόδας Κέιτ Φορντ ζει με την επώδυνη ασθένεια από 15 ετών, αφού διαγνώστηκε ως έφηβη. «Λιποθυμούσα. Έκανα εμετό. Έγινα όλο και χειρότερος», είπε. «Απλώς δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για αυτό. Η μόνη επιλογή ήταν να πάρω το χάπι όταν ήμουν κυριολεκτικά 15 ετών και επέλεξα να μην το κάνω. Κατέληξα να αντιμετωπίσω τον πόνο μέχρι να γίνω αρκετά μεγάλος για να κάνω τη χειρουργική επέμβαση στα 17 μου».

Η χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του ουλώδους ιστού (και ουσιαστικά κι η οριστική διάγνωση) γίνεται λαπαροσκοπικά. Η Ford έχει υποστεί τέσσερις επεμβατικές λαπαροσκοπικές επεμβάσεις πριν υποβληθεί σε θεραπείες γονιμότητας που οδήγησαν στη γέννηση των διδύμων της τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους. Στην ιατρική πρακτική θεωρείται εδώ και χρόνια ότι ο καλύτερος τρόπος για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης είναι η διενέργεια λαπαροσκοπικής χειρουργικής για την αφαίρεση κατεστραμμένου ιστού από το σώμα. Αλλά οι ειδικοί λένε τώρα ότι η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική όσο πιστεύαμε κάποτε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και θα μπορούσε στην πραγματικότητα να κάνει τα πράγματα χειρότερα για ορισμένες ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν αναπτύξει ξεχωριστές καταστάσεις πόνου ως αποτέλεσμα της ενδομητρίωσης τους.

«Διαπιστώνουμε ότι οι ασθενείς δεν βελτιώνονται πάντα με τη χειρουργική επέμβαση και όσοι το κάνουν συχνά αισθάνονται καλύτερα για πολύ μικρό χρονικό διάστημα», λέει ο Andrew Horne, καθηγητής γυναικολογίας και αναπαραγωγικών επιστημών στο MRC Center for Reproductive Health του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Η ενδομητρίωση είναι μια ασθένεια όπου ιστός που είναι παρόμοιος με εκείνον που βρίσκεται φυσιολογικά μέσα στα τοιχώματα της μήτρας – που ονομάζεται ενδομήτριος ιστός – βρίσκεται να αναπτύσσεται σε άλλα μέρη του σώματος. Κάποτε εθεωρείτο ως ασθένεια μόνο της λεκάνης, αλλά τώρα έχει βρεθεί να αναπτύσσεται σε κάθε όργανο του σώματος.

Ο Horne λέει ότι η ενδομητρίωση θα πρέπει στην πραγματικότητα να οριοθετείται ξεκάθαρα σε τρία ξεχωριστά σκέλη της νόσου: επιφανειακή περιτοναϊκή ενδομητρίωση, ενδομητρίωση κυστικών ωοθηκών (ή ενδομητρίωμα) και εν τω βάθει ενδομητρίωση.

Ο πόνος είναι μακράν το πιο συχνά αναφερόμενο και πιο σοβαρό σύμπτωμα της ενδομητρίωσης. Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι το 59% των γυναικών με ενδομητρίωση αναφέρουν ότι είχαν πυελικό πόνο για περισσότερα από πέντε χρόνια. Μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι το 39,9% των ασθενών έχουν βιώσει τόσο έντονους πόνους που χρειάστηκε να παρουσιαστούν σε τμήμα επειγόντων περιστατικών.

Όμως, όπως και η ίδια η ασθένεια, αυτές οι αισθήσεις αναφέρονται όλες κάτω από την ομπρέλα του «πυελικού πόνου», παρά τις σημαντικές διαφορές. Και όλες μας ξέρουμε πόσο ο γυναικείος πόνος υποβαθμίζεται από τους φροντιστές υγείας…

Τώρα η προσέγγιση αλλάζει. Ερευνητές από το Βασιλικό Νοσοκομείο Γυναικών του Σύδνεϋ ανέπτυξαν ιστό από κάθε γνωστό τύπο ενδομητρίωσης, παρατηρώντας τις αλλαγές και συγκρίνοντας πώς ανταποκρίνονται στις θεραπείες.

Σημαίνει ότι οι ερευνητές θα μπορούν να διαφοροποιούν τις θεραπείες από διαφορετικούς τύπους ενδομητρίωσης, προσδιορίζοντας εάν μια γυναίκα θα χρειαστεί θεραπείες γονιμότητας.

«Πριν από τριάντα χρόνια, αντιμετωπίζαμε όλους τους καρκίνους του μαστού το ίδιο», είπε ο Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Βασιλικό Νοσοκομείο Γυναικών του Σίδνεϊ, Jason Abbott. «Γνωρίζουμε πλέον ότι υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι καρκίνου του μαστού και τους αντιμετωπίζουμε ανάλογα. Γνωρίζοντας τον τύπο της ενδομητρίωσης, θα είμαστε σε θέση να προβλέψουμε εάν μια ασθενής είναι πιθανό να εμφανίσει μια επιθετική, επεμβατική μορφή της νόσου και να προσφέρουμε θεραπεία για τη διατήρηση της γονιμότητάς της».