Το εντερικό νευρικό σύστημα (ΕΝΣ) είναι ένα περίπλοκο σύστημα περίπου 100 εκατομμυρίων νεύρων που βρίσκεται στα εσωτερικά τοιχώματα του εντέρου. Μπορεί να έχετε ακούσει πως κάποιοι αναφέρονται στο εντερικό νευρικό σύστημα ως «δεύτερο εγκέφαλο»  και αυτό ισχύει καθώς το σύστημα αυτό προέρχεται από τους ίδιους ιστούς με το κεντρικό νευρικό μας σύστημα (ΚΝΣ) κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Επομένως, έχει πολλές δομικές και χημικές συνδέσεις με τον εγκέφαλο.

Μια νέα έρευνα βρήκε για πρώτη φορά ότι δύο είδη μικροοργανισμών βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερες ποσότητες στα καταθλιπτικά άτομα από ό,τι σε όσους έχουν καλή ψυχική υγεία. Η σχέση μικροβίων και ψυχικής υγείας αποτελεί θέμα επιστημονικής συζήτησης εδώ και μερικά χρόνια.

Η νέα μελέτη έρχεται να ενισχύσει τις υποψίες ότι η ύπαρξη ή η απουσία ορισμένων βακτηρίων εμπλέκεται με κάποιο τρόπο στην ψυχική κατάσταση ορισμένων τουλάχιστον ανθρώπων. Πιθανώς αυτό οφείλεται στο ότι τα βακτήρια παράγουν ουσίες που επηρεάζουν τη χημεία του εγκεφάλου και κατ' επέκταση τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά.

Η ανακάλυψη των βακτηρίων

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιερόεν Ράες του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λέουβεν και του Ινστιτούτου Βιοτεχνολογίας της Φλάνδρας, που μελέτησαν δύο ομάδες από 1.054 Βέλγους και 1.064 Ολλανδούς (ορισμένοι από αυτούς με διαγνωσμένη κατάθλιψη), έκαναν τη δημοσίευση στο περιοδικό μικροβιολογίας «Nature Microbiology», σύμφωνα με το «Science», τον Guardian και τον Indepedent.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι δύο είδη βακτηρίων (Coprococcus και Dialister) υπάρχουν σε πολύ χαμηλότερα του μέσου όρου επίπεδα στο έντερο των ανθρώπων με κατάθλιψη, είτε αυτοί παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα είτε όχι, ανεξαρτήτως επίσης της ηλικίας και του φύλου τους.

Η διαπίστωση αυτή δεν αποδεικνύει ότι τα εντερικά μικρόβια όντως επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία, καθώς μπορεί να ισχύει το αντίστροφο, δηλαδή η κατάθλιψη να ευνοεί ορισμένα βακτήρια, ενώ άλλα όχι. Πάντως η νέα μελέτη δείχνει ότι τα βακτήρια του εντέρου «συνομιλούν» με το ανθρώπινο νευρικό σύστημα, επηρεάζοντας ουσίες (νευροδιαβιβαστές), όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, που παίζουν ζωτικό ρόλο για την ψυχική υγεία και εμπλέκονται, μεταξύ άλλων, στην εκδήλωση της κατάθλιψης.

Αν επιβεβαιωθεί από μελλοντικές έρευνες ότι τα χαμηλά επίπεδα των συγκεκριμένων βακτηρίων ευθύνονται -σε ένα βαθμό τουλάχιστον- για την κατάθλιψη, τότε ανοίγει ο δρόμος για προβιοτικές και άλλες θεραπείες που θα ενισχύουν τους πληθυσμούς αυτών των μικροοργανισμών μέσα στο έντερο. Όμως εωσότου γίνουν δοκιμές σε ανθρώπους, θα πρέπει να προηγηθούν μελέτες σε ζώα, συνεπώς θα χρειαστεί αρκετός χρόνος.

Mια άλλη βρετανο-αυστραλιανή επιστημονική ομάδα, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιοτεχνολογίας «Nature Biotechnology», ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε πάνω από 100 άγνωστα έως τώρα είδη βακτηρίων του υγιούς ανθρωπίνου εντέρου. Η μελέτη, που βασίστηκε στη γενετική ανάλυση κοπράνων, έφερε στο φως 273 διαφορετικά βακτηριακά είδη, από τα οποία 105 απομονώθηκαν για πρώτη φορά.

Τα νέα ευρήματα αποτελούν τον πιο ολοκληρωμένο μέχρι σήμερα κατάλογο του εντερικού μικροβιώματος, το οποίο εμπλέκεται σε μια ποικιλία διαταραχών, όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, οι αλλεργίες, η παχυσαρκία και, όπως φαίνεται, οι ψυχικές διαταραχές.