Γνωρίζουμε ότι στις μέρες μας ένα στα τρία παιδιά είναι αλλεργικό, ενώ περίπου το 30-50% αυτών των αλλεργικών παιδιών θα εμφανίσουν άσθμα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Από τις αναλύσεις των επιδημιολογικών μελετών μπορούμε να προβλέψουμε ότι ο αριθμός των Ευρωπαίων ασθενών με άσθμα θα αυξηθεί από το 7% που είναι σήμερα,στο 12% μέσα σε μια δεκαετία. Υπολογίζεται ότι έως το 2015 οι μισοί περίπου Ευρωπαίοι θα υποφέρουν από ένα τουλάχιστον αλλεργικό νόσημα.

Η αλλεργία λοιπόν, αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα Υγείας σε όλο τον κόσμο. Ήδη εμφανίζει σημαντικές επιπτώσεις και κόστος, το οποίο φαίνεται να αυξάνεται αλματωδώς. Η αύξηση αυτή θα σταματήσει μόνο αν και ο ρυθμός αύξησης της συχνότητας των αλλεργικών νοσημάτων αναχαιτιστεί. Τεράστιες προσπάθειες απαιτούνται για να γίνουν κατανοητά τα αίτια αυτής της επιδημίας αλλά και για να μελετηθεί ο υποκείμενος μηχανισμός των αλλεργικών νοσημάτων. Ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια έρευνας και επένδυσης σε χρήματα χρειάζεται επίσης για να βρεθούν τρόποι πρόληψης των αλλεργικών νοσημάτων και θεραπέιας τους σε όσους τα έχουν ήδη εμφανίσει.

Η αλλεργία αποτελεί όπως φαίνεται παγκόσμιο νόσημα. Σίγουρα προσβάλλει άτομα σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη,αλλά παράλληλα αποτελεί συστηματικό νόσημα,αφού επηρεάζει πολλά όργανα του ανθρώπινου σώματος.Το έκζεμα π.χ, στο νεογέννητο μπορεί να εξελιχθεί σε μια εκτεταμένη ατοπική δερματίτιδα και συνήθως δίνει τη σειρά της στην αναπνευστική αλλεργία,όπως είναι η ρινίτιδα και η επιπεφυκίτιδα. Τα νοσήματα αυτά εμφανίζονται με συμπτώματα αποφραγμένης μύτης και κνησμού στα μάτια.Η ρινίτιδα συχνά εξελίσεται σε άσθμα,που μπορεί να είναι σοβαρό και να απαιτεί πανάκριβες καθημερινές θεραπείες εφ’ όρου ζωής.Ακραίες περιπτώσεις ασθενών με άσθμα μπορεί να οδηγηθούν και στο θάνατο, αφού σύμφωνα με τον Π Ο Υ το άσθμα σκοτώνει έναν Ευρωπαίο κάθε μία ώρα.

Πολλοί ασθενείς εμφανίζουν αλλεργία σε τροφές η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλα συμπτώματα όπως: επιδείνωση δερματίτιδας,εμέτους και κοιλιακό άλγος αλλά και άλλα πιο σοβαρά όπως συστηματική αναφυλαξία με shock και πολυοργανική καταπληξία που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Ειδικότερα αλλεργικά προβλήματα που απαιτούν έλεγχο και θεραπεία είναι επίσης:οι σοβαρές αντιδράσεις σε φάρμακα,όπως παυσίπονα ή αντιβιοτικά,καθώς και η αλλεργία στα δηλητήρια υμενόπτερων.Η κατανόηση και ο χειρισμός αυτών των αντιδράσεων απαιτεί ειδική φροντίδα και διερεύνηση.

Οι αλλεργίες και το άσθμα επηρεάζουν ολόκληρη την οικογένεια του αλλεργικού ασθενούς κατά ποικίλους τρόπους.Ακόμα και μια ήπια ρινίτιδα μπορεί να είναι εκπληκτικά ενοχλητική και έχει αποδειχτεί ότι επηρρεάζει σημαντικά τα παιδιά στη σχολική τους επίδοση οδηγώντας τα σε επιπλοκές στην περαιτέρω σταδιοδρομία τους. Επιπροσθέτως, το άσθμα, μειώνοντας τη φυσική ικανότητα του παιδιού,αφού η άσκηση πολύ συχνά προκαλεί συριγμό και δύσπνοια,οδηγεί σε παχυσαρκία.Παράλληλα τα προβλήματα στην αναπνοή που μπορεί να εμφανίζονται αιφνιδίως προκαλούν αίσθημα άγχους στον ασθενή.Τα αλλεργικά νοσήματα του δέρματος,προκαλούν έντονο κνησμό και πόνο και πολυ συχνά ευθύνονται για ψυχολογικά προβλήματα λόγω της εμφάνισης του ασθενούς.

Τα πιό σοβαρά αλλεργικά νοσήματα μπορεί να προκαλούν φόβο και άγχος σε όλη την οικογένεια. Π.χ, τα παιδιά με αλλεργία στο φυστίκι μπορεί να αντιδράσουν ακόμα και όταν έρθουν σε επαφή με ίχνη αλλεργιογόνου, που μεταφέρεται σε αυτά μέσω του φιλιού ή της αφής από τα χείλη ή τα χέρια ενός άλλου μέλους της οικογένειας. Φαίνεται λοιπόν ότι η αλλεργία και το άσθμα μπορεί με ποικίλλους τρόπους να επηρρεάσει τη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους.

Ένα ακόμα δυσάρεστο επακόλουθο της επιδημίας των αλλεργικών νοσημάτων την τελευταία δεκαετία είναι η αύξηση του κόστους στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Οι συνταγές και πωλήσεις των φαρμάκων για τα αλλεργικά νοσήματα αυξάνονται αλματωδώς σε όλη υην Ευρώπη. Το άσθμα μόνο του εμφανίζει κόστος 27 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, με αναμενόμενη αύξηση στα 50 δις ευρώ, λόγω της σταθερά αυξανόμενης επίπτωσής του μέσα στην επόμενη δεκαετία. Είναι πιθανό επίσης, ότι όλα τα υπόλοιπα αλλεργικά νοσήματα μαζί έχουν μία οικονομική επιβάρυνση της τάξης των 100 δις ευρώ ετησίως, και αυτό αποτελεί μία αδρή εκτίμηση αφού τα σχετικά με το κόστος των αλλεργικών νοσημάτων στατιστικά δεδομένα δεν είναι επαρκή.

Η συνεισφορά της Ευρωπαίκής Κοινότητας στην έρευνα για την πληρέστερη κατανόηση της «αλλεργικής επιδημίας» έχει αποδειχθεί πολύ σημαντική, παρόλο που πολλές από τις μελέτες δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Φαίνεται δε, ότι όσο πιο οργανωμένη είναι η έρευνα από τα διάφορα Ευρωπαίκά κέντρα τόσο περισσότερο βελτιώνεται η γνώση μας για τους βασικούς παθογενετικούς μηχανισμούς της αλλεργίας και του άσθματος, με αποτέλεσμα να εφαρμόζεται καλύτερα στη θεραπευτική αντιμετώπιση των αλλεργικών ασθενών. Τέλος, είναι φανερό ότι η συνδυασμένη μελέτη των επιδημιολογικών δεδομένων και της μοριακής φαρμακολογίας μπορεί να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την έρευνα νέων θεραπευτικών χειρισμών και να οδηγήσει τελικά στην πλήρη ίαση των αλλεργικών νοσημάτων.

Δημητρίου Ν. Αναστασία, Αλλεργιολόγος