Μια ευνοϊκή δράση του ουρικού οξέως είναι ότι αποτελεί από τα σημαντικότερα ενδογενή αντιοξειδωτικά του οργανισμού.

Η απέκκρισή τού γίνεται κυρίως μέσω των ούρων, ενώ αποβάλλεται κατά 30% στα κόπρανα και ελάχιστα μέσω του ιδρώτα. Επομένως, το σώμα αποβάλλει το επιπλέον ουρικό οξύ μέσω των νεφρών στα ούρα.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι το ουρικό οξύ δεν αποτελεί μόνο ένα τελικό προϊόν αποικοδόμησης αλλά σε φυσιολογικές ποσότητες έχει ένα σημαντικό προστατευτικό ρόλο διότι είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό και εκκαθαριστής υψηλής δραστικότητας ελευθέρων ριζών.

Μάλιστα διάφορες έρευνες έχουν δείξει κατά καιρούς ότι μπορεί να συνεισφέρει στη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στους ανθρώπους και στη χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου.

Παρόλα αυτά η συσσώρευσή του στον οργανισμό δημιουργεί διάφορα προβλήματα. Τιμές ουρικού οξέος πάνω από 7mg/dl συνιστούν αυτό που λέμε ‘υπερουριχαιμία’. Κατά την υπερουριχαιμία αυτό που συμβαίνει είναι η δημιουργία κρυστάλλων ουρικού, οι οποίοι επικάθονται σε διάφορα σημεία του σώματος (κυρίως στις αρθρώσεις και στα νεφρά) προκαλώντας βλάβες και πόνο.

Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει αρκετά γρήγορα σε ορισμένα άτομα. Σχηματίζονται έτσι μικροί κρύσταλλοι  (ουρικού οξέως) μέσα και γύρω από την άρθρωση, προκαλώντας φλεγμονή, πόνο και πρήξιμο.

 Η παθολογική αυτή κατάσταση καλείται ουρική αρθρίτιδα και πρόκειται  για μια κοινή και οδυνηρή πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις.

Διαιτητική αντιμετώπιση

Σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (στις περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία), η διατροφή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο για τη μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος. Πιο συγκεκριμένα, επειδή όπως προαναφέρθηκε η κύρια πηγή παραγωγής ουρικού οξέος είναι οι πουρίνες, η κυριότερη σύσταση για τη διαιτητική αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας είναι ο περιορισμός των τροφίμων που είναι πλούσια σε πουρίνες.

Τέτοιες τροφές είναι οι αντσούγιες, τα εντόσθια, οι ρέγκες, το σκουμπρί, τα αλλαντικά, οι σαρδέλες, τα θαλασσινά (γαρίδες, οστρακοειδή, αστακός, κ.λ.π.), οι σούπες και οι ζωμοί κρεάτων, τα σπαράγγια, το σπανάκι, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια και το κυνήγι.

Επιπλέον επειδή το κόκκινο κρέας αποτελεί επίσης σημαντική πηγή πουρινών προτείνεται η μερική αντικατάστασή του από σόγια: Από μελέτες έχει βρεθεί ότι η σόγια αυξάνει την απέκκριση και κάθαρση του ουρικού οξέος από τα νεφρά.

Γενικότερα σε ασθενείς με αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος συστήνεται η κύρια πηγή πρωτεϊνικής πρόσληψης να είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά και η σόγια.

Ταυτόχρονα σε περιπτώσεις υπερουριχαιμίας θα πρέπει να καταναλώνονται επαρκείς ποσότητες νερού (>2λίτρα ημερησίως), καθώς το νερό συμβάλλει στην αποβολή ουρικού από τον οργανισμό και περιορίζει τη δημιουργία κρυστάλλων ουρικού.

Επίσης η πρόσληψη αλκοόλ θα πρέπει να μετριαστεί, καθώς έχει βρεθεί ότι η αιθανόλη όχι μόνο αυξάνει την παραγωγή ουρικού αλλά συγχρόνως μειώνει και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπερουριχαιμίας.

Σε περιπτώσεις παχυσαρκίας συνιστάται η απώλεια βάρους: η διατήρηση ενός σωματικού βάρους μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας. Παρόλα αυτά χρειάζεται προσοχή- η απώλεια βάρους θα πρέπει να είναι σταδιακή και το διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο ανάλογα.

Οι στερητικές δίαιτες χωρίς προσεκτικό υπολογισμό της πρόσληψης πουρινών επιδεινώνουν την κατάσταση.

Τέλος καλό θα είναι να αποφεύγονται τα βαριά και μεγάλα γεύματα, ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες καθώς προάγουν το σχηματισμό κρυστάλλων ουρικού νατρίου.

Συνοψίζοντας, οι διατροφικοί χειρισμοί είναι σημαντικοί για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας και τον περιορισμό των συμπτωμάτων που προκαλεί η ουρική αρθρίτιδα. Επομένως δεν αρκεί απλώς η λήψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής αλλά χρειάζεται να γίνουν και ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο διατροφής των συγκεκριμένων ασθενών.

Η σταδιακή υιοθέτηση των παραπάνω συμβουλών κρίνεται κάτι παραπάνω από απαραίτητη προκειμένου να προληφθεί η εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας αλλά και για να βελτιωθεί ουσιαστικά η καθημερινότητα και η ποιότητα ζωής των ανθρώπων που ήδη πάσχουν από αυτή.