Η εγκυμοσύνη προκαλεί σημαντικές και αναστρέψιμες συνήθως μεταβολές στο γυναικείο καρδιαγγειακό σύστημα. Οι μεταβολές αυτές τόσο στην καρδιακή όσο και στην αγγειακή λειτουργία κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού αποτελούν προσαρμοστικούς μηχανισμούς προστασίας της μητέρας στο stress.

Όλες οι αιμοδυναμικές μεταβολές υποχωρούν φυσιολογικά μέσα στις πρώτες εβδομάδες της λοχείας. Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς κατά την παρακολούθηση της εγκύου ότι το έμβρυο και ο πλακούντας είναι συνδεδεμένα και επηρεάζουν με τη λειτουργία τους την υγεία της επιτόκου.

Στην εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη ενεργοποιεί τρεις ταυτόχρονες κυκλοφορικές καταστάσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα της μητέρας:

1. μια εσωτερική αύξηση έργου που μοιάζει με άσκηση αντοχής,
2. μια αλλαγή στο κυκλοφορικό σύστημα, που μοιάζει με ύπαρξη μεγάλης αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας, και
3. μια αιμοδυναμική κατάσταση που μοιάζει με αυτήν της καρδιακής ανεπάρκειας υψηλής παροχής.

Σε απάντηση αυτών συμβαίνουν ανατομικές αλλαγές, όπως αύξηση του μεγέθους της καρδιάς, αύξηση του ενδοαγγειακού όγκου, δημιουργία νέας μικροκυκλοφορίας, αλλαγή στην ανταπόκριση του ενδοθηλίου σε αγγειοδραστικούς παράγοντες, αύξηση της κατακράτησης του ύδατος, αύξηση της μάζας των ερυθροκυττάρων, αύξηση ορισμένων παραγόντων πήξης –όπως ινωδογόνου και πλασμινογόνου- και χαλάρωση του φλεβικού δικτύου.

Άμεσο αποτέλεσμα όλων αυτών είναι:

1. η αύξηση του όγκου του αίματος κατά 40%,
2. η αύξηση της καρδιακής παροχής κατά 30-50%,
3. η αύξηση της καρδιακής συχνότητας,
4. η σταθεροποίηση της αρτηριακής πίεσης, και
5. η μείωση των περιφερικών αγγειακών αντιστάσεων.

Στον τοκετό

Το άγχος, ο πόνος και οι συσπάσεις της μήτρας όλα μαζί προκαλούν σημαντικές αιμοδυναμικές μεταβολές κατά τη διάρκεια του τοκετού και της γέννησης (έξοδος του εμβρύου). Η κατανάλωση οξυγόνου τριπλασιάζεται. Η καρδιακή παροχή αυξάνεται μέχρι 50% κατά τη διάρκεια των συσπάσεων, το ίδιο και η καρδιακή συχνότητα. Η συστολική και διαστολική πίεση αυξάνουν σημαντικά κατά τις συσπάσεις με μεγαλύτερη αύξηση στο δεύτερο στάδιο του τοκετού.

Οι αιμοδυναμικές μεταβολές κατά τον τοκετό επηρεάζονται και από τον τύπο της αναισθησίας και της αναλγησίας. Η μείωση του πόνου και του φόβου με περιοχική και ραχιαία αναισθησία ελαττώνουν την αύξηση της κατανάλωσης οξυγόνου, τις αιμοδυναμικές μεταβολές και την καρδιακή παροχή, αλλά δεν προλαμβάνουν την αύξηση της καρδιακής παροχής από τις συσπάσεις της μήτρας.

Στην καισαρική τομή

Για να αποφευχθούν οι αιμοδυναμικές μεταβολές που συνδέονται με τη γέννηση από τον κόλπο, συχνά συνιστάται καισαρική τομή σε γυναίκες με καρδιαγγειακές παθήσεις. Όμως, και αυτή η μέθοδος δεν είναι άμοιρη σημαντικών αιμοδυναμικών διαταραχών, που προκύπτουν από τη διασωλήνωση, την τεχνική και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αναισθησία και την αναλγησία, τον όγκο της απώλειας του αίματος, την εγχείρηση της κοιλιάς, την άρση της συμπίεσης της κάτω κοίλης φλέβας, την αποσωλήνωση και τη μετεγχειρητική ανάνηψη.

Στη λοχεία

Η κλινική εικόνα επιδεινώνεται στην άμεση μετά τη γέννηση περίοδο, όταν η φλεβική επιστροφή αυξάνεται μετά την έξοδο του εμβρύου και την άρση της συμπίεσης της κάτω κοίλης φλέβας. Εκτός αυτού το αίμα από τη συσπώμενη κενή μήτρα μεταφέρεται στη γενική κυκλοφορία (αυτομετάγγιση) και αυξάνει το προφόρτιο.

Αυτή η μεταβολή του δραστικού όγκου αίματος παρά την απώλεια αίματος οδηγεί σε αύξηση της καρδιακής παροχής. Ωστόσο εντός της πρώτης ώρας παρατηρείται ελάττωση της καρδιακής παροχής, η οποία φτάνει στα προ της κύησης επίπεδα 24 ώρες μετά.

Η αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας

Η γυναίκα με φυσιολογική εγκυμοσύνη είναι αναμενόμενο να νιώθει κόπωση ή μειωμένη ανοχή στην κόπωση, αίσθημα παλμών, ορθόπνοια και δύσπνοια. Γι' αυτό είναι σημαντική η έγκαιρη αξιολόγηση τυχόν μεταβολών των συμπτωμάτων και σημείων που υποδηλώνουν εμφάνιση ή εξέλιξη καρδιακού νοσήματος (προοδευτικά επιδεινούμενη δύσπνοια ή ορθόπνοια, παροξυσμική νυχτερινή δύσπνοια, αιμόπτυση, στηθαγχικός πόνος και συγκοπή κατά την άσκηση).

Διαβάστε ακόμη στο health4you

Έγκυοι: Δείτε τι κάνει το στρες στο έμβρυο

Τα 12 συμπτώματα που «φωνάζουν» ότι είστε έγκυος

Τελικά μπορώ να πιω αλκοόλ στην εγκυμοσύνη;

Η έγκυος να φοβάται την επίσκεψη στον οδοντίατρο;