Όπως εξηγεί ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), το μελάνωμα είναι ο πιο θανατηφόρος τύπος καρκίνου του δέρματος. Αναπτύσσεται κυρίως στα κύτταρα (μελανοκύτταρα) που παράγουν μελανίνη, δηλαδή την χρωστική ουσία που προσδίδει  στο δέρμα το χρώμα του.Το μελάνωμα συνήθως εμφανίζεται ως μία μικρή, μαύρη κηλίδα στο δέρμα ή αναπτύσσεται επί προϋπάρχοντος σπίλου (ελιάς).  Η πρώιμη διάγνωσή του και οι νέες θεραπείες έχουν οδηγήσει σε πάρα πολύ καλά θεραπευτικά αποτελέσματα, με πενταετή επιβίωση που υπερβαίνει το 90%.

Το μελάνωμα είναι αρκετά συχνό παγκοσμίως. Μόνο το 2020 διαγνώστηκαν περίπου 325.000 νέες περιπτώσεις και περίπου 57.000 άνθρωποι πέθαναν από τη νόσο.  Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία παρουσιάζουν την υψηλότερη συχνότητά του. Ακολουθούν η Δυτική Ευρώπη, η Βόρεια Αμερική και η Βόρεια Ευρώπη. Αντιθέτως,  εξακολουθεί να είναι σπάνιο στις περισσότερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Ο κίνδυνος να αναπτυχθεί μελάνωμα αυξάνεται κατ’ αναλογίαν με την ηλικία. Δεν είναι, όμως, ασυνήθιστο ακόμη και σε άτομα ηλικίας κάτω των 30 ετών. Στην πραγματικότητα, αποτελεί τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε άτομα ηλικίας 15-34 ετών.

Οι άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν μελάνωμα σε σχέση με τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται τόσο σε συμπεριφορικούς παράγοντες (μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο και μικρότερη προστασία από αυτόν), όσο και σε βιολογικούς (πιο παχύ δέρμα με λιγότερο υποδόριο λίπος)

Οι παράγοντες κινδύνου

Τον κίνδυνο να αναπτυχθεί μελάνωμα αυξάνουν οι παράγοντες που ακολουθούν:

-Υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία προέρχεται από τον ήλιο και από λαμπτήρες ή κρεβάτια για τεχνητό μαύρισμα (solarium), μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος. Έξι στις δέκα περιπτώσεις μελανώματος οφείλονται σε αυτήν.

-Ανοιχτόχρωμο δέρμα. Το να έχετε κάποιος λιγότερη χρωστική ουσία (μελανίνη) στο δέρμα του, σημαίνει ότι έχετε λιγότερη προστασία από την καταστροφική υπεριώδη ακτινοβολία. Ωστόσο, το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και σε άτομα με πιο σκούρα χροιά.

-Ιστορικό ηλιακού εγκαύματος

-Διαμονή κοντά στον ισημερινό ή σε υψηλότερο υψόμετρο. Οι άνθρωποι που ζουν πιο κοντά στον ισημερινό της Γης, όπου οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο άμεσες, εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα υπεριώδους ακτινοβολίας απ’ ό,τι όσοι διαβιούν πιο βόρεια ή νότια. Το ίδιο ισχύει και για όσους ζουν σε μεγάλο υψόμετρο.

-Παρουσία πολλών ή ασυνήθιστων σπίλων (ελιές στο δέρμα)

-Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος

-Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα

Η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος πραγματοποιείται από εξειδικευμένο ιατρό (δερματολόγο, χειρουργό ή ογκολόγο). Συγκεκριμένα στην περίπτωση του μελανώματος, η διάγνωση βασίζεται στον οδηγό ABCDE (τα 5 πρώτα γράμματα της αγγλικής αλφαβήτου) που σημαίνει:

-Asymmetry (ασυμμετρία στο σχήμα του σπίλου)

-Border (ασαφή όρια)

-Color (ανομοιομορφία του χρώματος)

-Diameter (διάμετρος)

-Evolving (εξέλιξη και μεταβολή του σπίλου)