Οι προδιαθεσικοί παράγοντες εμφάνισης και ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι πρωτίστως κληρονομικοί με προτίμηση της νόσου εξίσου και στα δυο φύλα αλλά πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη το ιστορικό τραυματισμού ή προηγούμενης χειρουργικής επέμβασης στην περιοχή του γόνατος, ενώ συχνά ενοχοποιείται ο τύπος της εργασίας του κάθε ασθενούς και ο τρόπος με τον οποίο καταπονείται το γόνατο στο διηνεκές του χρόνου.

Η αντιμετώπιση της εγκατεστημένης οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι κατά κανόνα χειρουργική. Η χειρουργική αντικατάστασης του γόνατος μετρά στην Ελλάδα περίπου 3-4 δεκαετίες με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό περιστατικών και καλών αποτελεσμάτων και σε αυτό έχει συμβάλλει πάρα πολύ η εξέλιξη τόσο της τεχνολογίας όσο και των χειρουργικών τεχνικών. Η αντικατάσταση των φθαρμένων επιφανειών του γόνατος γίνεται με την τοποθέτηση αδρανών μεταλλικών εμφυτευμάτων σε συνδυασμό με ένα ενδιάμεσο μέσο ολίσθησης από εξειδικευμένο ανθεκτικό πλαστικό (ένθετο πολυαιθυλένιο).

Σήμερα, στην σύγχρονη ορθοπαιδική πρακτική της αντιμετώπισης της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος έχουν κερδίσει έδαφος νέες τεχνολογίες και χειρουργικές τεχνικές που οδηγούν σε άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα σε σύντομο χρονικό διάστημα ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η μακροζωία της πρόθεσης.

Τέτοιες χειρουργικές τεχνικές είναι:

1.Μονοδιαμερισματική (Unicompartmental) Αρθροπλαστική Γόνατος Έσω ή Έξω Διαμερίσματος ή Επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης (Patelofemoral Arthroplasty)

Έχει εφαρμογή σε νεότερες κυρίως ηλικίες ασθενών που εμφανίζουν αρθρίτιδα ενός εκ των τριών διαμερισμάτων του γόνατος. Αυτή η τεχνική μπορεί να εκτελεστεί είτε με απλούς οδηγούς τοποθέτησης των προθεμάτων είτε με τη βοήθεια ρομποτικού βραχίονα και λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή (Robotic Assisted – Makoplasty Rio Robotic Surgery), ο οποίος τελευταίος εξασφαλίζει την τοποθέτηση των υλικών με ακρίβεια χιλιοστού. Η συγκεκριμένη τεχνική είναι πολλά υποσχόμενη και διαρκώς κερδίζει έδαφος και στη χώρα μας (Εικ. 2a-2c).

2.Αρθροπλαστική γόνατος με Ελάχιστα Παρεμβατική Χειρουργική (Minimal Invasive Surgery – M.I.S).

Η συγκεκριμένη τεχνική εφαρμόζει τη φιλοσοφία του ελάχιστου δυνατού τραυματισμού του φακέλου των μαλακών μορίων του γόνατος και την τοποθέτηση των υλικών μέσα από μικρές χειρουργικές τομές (8-14 εκ.) με αποτέλεσμα το γόνατο να χρειάζεται το μισό περίπου μετεγχειρητικό χρόνο αποκατάστασης και λειτουργίας. Στην τεχνική αυτή χρησιμοποιούνται ειδικά σχεδιασμένα εργαλεία που δεν καταλαμβάνουν πολύ χώρο και έτσι ο χειρουργός δε χρειάζεται να διαμορφώσει μεγάλο χειρουργικό πεδίο που συνεπάγεται μεγαλύτερο τραύμα. Κύριο πλεονέκτημα της μεθόδου αποτελεί ο μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος (Εικ. 3a-3c).

3.Αρθροπλαστική γόνατος υπό καθοδήγηση υπολογιστή (Navigation – Navigative Total Knee Arthroplasty).

Εδώ, ο χειρουργός συνεργάζεται σε πραγματικό χρόνο με το λογισμικό ενός ειδικού προγράμματος υπολογιστή, το οποίο καθοδηγεί κατά κάποιον τρόπο το χειρουργό στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων ελέγχοντας την προεγχειρητική και μετεγχειρητική κίνηση της άρθρωσης του γόνατος έτσι ώστε να εξασφαλίζεται το βέλτιστο λειτουργικό αποτέλεσμα. Η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ή περισσότερα διαμερίσματα του γόνατος (Εικ. 4a-4b)

Όλες οι παραπάνω νεωτεριστικές χειρουργικές τεχνικές έχουν σκοπό την αποκατάσταση του εύρους κίνησης, του άξονα και της φυσιολογικής ανατομίας του αρθριτικού γόνατος, την ανακούφιση από τον πόνο της αρθρίτιδας και την παροχή ποιότητας ζωής στον ασθενή.

Κάθε ασθενής που υποφέρει από ένα αρθριτικό γόνατο, θα πρέπει να απευθύνεται στον Ορθοπαιδικό Χειρουργό για να εκτιμήσει την κατάσταση της πάθησης, να συμβουλεύσει τον ασθενή για την εξατομίκευση της θεραπείας και να του προτείνει λύσεις στο πρόβλημά του.

Εν κατακλείδι, οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές στην αποκατάσταση του αρθριτικού γόνατος σε συνδυασμό με την εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων έχουν οδηγήσει την ορθοπαιδική κοινότητα σε περισσότερες και καλύτερες θεραπευτικές επιλογές σε σχέση με το παρελθόν. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διαρκής εκπαίδευση και ενημέρωση των ιατρών προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ιωαννης Μ. Νικολοπουλος MD, MSc, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Ελαχιστα Παρεμβατικής Χειρουργικής (M.I.S) Ισχίου & Γόνατος, www.polyiatreiomedica.gr