Οι 3 κατηγορίες της μη ορατής, υψηλής ενέργειας υπεριώδους ακτινοβολίας είναι οι εξής.

1. Οι ακτίνες UVA με μήκος κύματος 315-400 νανόμετρα έχουν χαμηλότερη ενέργεια από τις UVB και UVC αλλά μπορούν να εισέλθουν στο εσωτερικό του ματιού επηρεάζοντας το φακό και τον αμφιβληστροειδή. Υπερέκθεση στις UVA αυξάνει την πιθανότητα για καταρράκτη, εκφύλιση της ωχράς και πτερύγιο. Επίσης δυνατόν να προκαλέσουν φωτοκερατίτιδα τη λεγόμενη “τύφλωση από το χιόνι” η οποία προκαλεί έντονο πόνο και απώλεια όρασης για 24 με 48 ώρες.

2. Οι ακτίνες UVB με μήκος κύματος 280-315 νανόμετρα εμποδίζονται μερικώς από τη στιβάδα του όζοντος ενώ μερικές φθάνουν στην επιφάνεια της γης. Σε χαμηλές δόσεις ερεθίζουν τη παραγωγή μελαμίνης στο δέρμα προκαλώντας το μαύρισμα του δέρματος ενώ σε υψηλότερες δόσεις προκαλούν ηλιακό έγκαυμα το οποίο αυξάνει την πιθανότητα για καρκίνο του δέρματος. Είναι επίσης υπεύθυνες για την πρόωρη γήρανση του δέρματος. Ο κερατοειδής απορροφά σχεδόν το 100% της UVB ακτινοβολίας εμποδίζοντάς τη να φτάσει στο εσωτερικό του ματιού.

3. Οι ακτίνες UVC με μήκος κύματος 100-280 νανόμετρα είναι οι υψηλότερης ενέργειας και πιο επικίνδυνες για το μάτι UV ακτίνες οι οποίες όμως εμποδίζονται από τη στιβάδα του όζοντος.
Στη περίπτωση βέβαια που έχουμε μείωση της στιβάδας του όζοντος οι ακτίνες αυτές μπορεί να γίνουν επικίνδυνες.

Hev ακτινοβολία : ακτίνες στο ορατό φάσμα- blue light με μήκος κύματος 400-500 νανόμετρα, διεισδύουν βαθιά στο μάτι, δημιουργούν πρόβλημα στον αμφιβληστροειδή και γι'αυτό είναι πολύ επικίνδυνες. Άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C και αντιοξειδωτικών στο αίμα βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο βλάβης της ωχράς από την HEV.

Για την προστασία των ματιών μας από την ηλιακή ακτινοβολία τα γυαλιά ηλίου πρέπει να απορροφούν το 100% της UV ακτινοβολίας και τις περισσότερες απο τις HEV ακτίνες.

Κίνδυνοι έξω απο τη πόρτα μας

Βγαίνοντας από το σπίτι μας αυξάνουμε τη πιθανότητα βλάβης από την υπεριώδη ακτινοβολία, ο κίνδυνος όμως αυτός εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες όπως:

• Τα επίπεδα της UV και της HEV είναι υψηλότερα από τις 10.00π.μ έως τις 2.00μ.μ και ιδιαίτερα σε χώρους ανοικτούς με χιόνι η άμμο που αντανακλούν τις ηλιακές ακτίνες. Η έκθεση διπλασιάζεται από το χιόνι. Αντίθετα η έκθεση είναι μικρότερη σε αστικές περιοχές όπου τα ψηλά κτίρια σκιάζουν τους δρόμους.
• Τα επίπεδα της UV ακτινοβολίας είναι υψηλότερα σε περιοχές κοντά στον ισημερινό καθώς και σε μεγάλα υψόμετρα.
• Τα σύννεφα δυστυχώς δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της UV ακτινοβολίας η οποία διεισδύει μέσα από αυτά και φτάνει στην επιφάνεια της γής.
• Ορισμένα φάρμακα όπως οι τετρακυκλίνες (αντιβιοτικά), τα διουρητικά και τα ηρεμιστικά δυνατόν να αυξήσουν την ευαισθησία του οργανισμού στην UV και HEV ακτινοβολία.

Ήλιος και Παιδιά

Ο κίνδυνος της βλάβης των ματιών από την υπεριώδη ακτινοβολία είναι αθροιστικός που σημαίνει ότι όσο περισσότερο χρόνο έχουμε εκτεθεί στον ήλιο στη διάρκεια της ζωής μας τόσο αυξάνει ο κίνδυνος για βλάβες. Υπολογίζεται ότι το μισό περίπου από το συνολικό χρόνο που έχουμε εκτεθεί στον ήλιο έχει συμβεί μέχρι την ηλικία των 18 ετών επειδή τα παιδιά συνηθίζουν να περνούν περισσότερο χρόνο έξω από το σπίτι.

Επιπλέον επειδή ο φακός του ματιού των παιδιών είναι διαυγέστερος επιτρέπει μεγαλύτερη ποσότητα ακτίνων να εισέλθει στο εσωτερικό του ματιού. Έχοντας αυτά κατά νου αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντική είναι η προστασία των παιδιών από την ηλιακή ακτινοβολία με γυαλιά και καπέλο από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία.

Οδηγίες για την προστασία των ματιών σας απο τον ήλιο

1. Φορέστε γυαλιά τα οποία απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες. Η δυνατότητα απορρόφησης της UV ακτινοβολίας δεν επηρεάζεται από το χρώμα των γυαλιών η από το πόσο σκοτεινά είναι.

2. Αν φοράτε φακούς επαφής θυμηθείτε να φορέσετε τα γυαλιά σας από πάνω.

3. Ποτέ μην κοιτάτε κατευθείαν τον ήλιο. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφή του αμφιβληστροειδούς και μείωση της όρασης (solar retinopathy).

4. Μην ξεχνάτε τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, προστατέψετε τους με γυαλιά και
καπέλο.

5. Φορέστε καπέλο το οποίο εξασφαλίζει επιπλέον προστασία.

6. Μην ξεγελιέστε από τη συννεφιά. Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να περάσει
τα λεπτά σύννεφα. Πάντα φοράμε γυαλιά στην παραλία ακόμη και κάτω από την ομπρέλα.

7. Θυμηθείτε να φοράτε τα γυαλιά σας ακόμη και όταν είστε υπό σκιάν. Αν και η σκιά ελαττώνει το ποσόν της UV ακτινοβολίας που δέχεστε δεν μπορεί να σας προφυλάξει από τις ακτίνες που ανακλώνται από τα κτίρια, τους δρόμους η άλλες επιφάνειες

8. Φορέστε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα γυαλιά. Έτσι εμποδίζετε την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στα μάτια σας από πάνω η από τα πλάγια των γυαλιών.

Κατερίνα Δημάκη
Χειρουργός οφθαλμίατρος
www.dimaki.gr