Έχει γίνει γνωστό από την πρώτη στιγμή, ότι ο συγκεκριμένος ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω του αναπνευστικού μας συστήματος και ο πνεύμονας αποτελεί ένα από τα βασικά όργανα στόχους του ιού. Μέσω λοιπόν, κάποιων ερωτήσεων και απαντήσεων (Q&A’s) με τη ματιά του Πνευμονολόγου, ο Δρ. Νικόλαος Χ. Κουφός  μας προσφέρει κάποιες χρήσιμες και πρακτικές πληροφορίες, βασισμένες σε απόλυτα έγκυρες επιστημονικές πηγές και στην καθημερινή γνώση που αντλούν όλοι οι ιατροί από κάθε νέο περιστατικό, από κάθε νέα μελέτη ή παρατήρηση.

• Πόσο καιρό μετά από την έκθεση μου στον ιό, θα εμφανίσω συμπτώματα;

Ο χρόνος επώασης όπως ονομάζουμε το χρόνο από την έκθεση στον ιό μέχρι τα πρώτα συμπτώματα, μπορεί να έχει μεγάλο εύρος από 2 έως 14 ημέρες. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία, φαίνεται ότι η μετάδοση είναι σαφώς πιθανότερη αν ο άνθρωπος που μεταδίδει τον ιό παρουσιάζει έστω κάποια συμπτώματα (πχ. βήχα), ενώ ακόμα είναι ασαφές ο βαθμός μετάδοσης από φορείς του ιού που δεν έχουν συμπτώματα. Ο μεγάλος χρόνος επώασης είναι ένας επιπλέον λόγος που καθιστά τον ιό «ύπουλο» και επικίνδυνο εχθρό, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την τεράστια αξία να μειώσουμε τις μετακινήσεις μας στις απολύτως απαραίτητες, λαμβάνοντας πάντα τις σχετικές προφυλάξεις.

• Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τη μετάδοση του ιού, η χρήση μάσκας και τα γάντια με προστατεύουν;

Ο ιός εισέρχεται στο σώμα μας από τα μάτια, τη μύτη και το στόμα. Είναι πολύ σημαντικό να πλένουμε συχνά τα χέρια μας σωστά, με ζεστό νερό και σαπούνι (τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα) και να αποφεύγουμε να ακουμπάμε το πρόσωπο μας με τα χέρια μας. Κρατάμε απόσταση τουλάχιστον 2-3 μέτρα από οποιονδήποτε παρουσιάζει συμπτώματα  ύποπτα για τη νόσο. Σε περίπτωση που είστε φορέας του ιού, η χρήση της κλασικής μάσκας του εμπορίου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης από εσάς στους άλλους. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία  ότι η χρήση μάσκας μειώνει την πιθανότητα να προσβληθείτε από τον ιό. Δε συστήνεται ως απαραίτητη η χρήση της στον υγιή πληθυσμό. Παρόμοιες είναι οι οδηγίες και για τη χρήση προστατευτικών γαντιών, των οποίων η προσφερόμενη προστασία δε φαίνεται να υπερέχει σε σχέση με το επαρκές πλύσιμο των χεριών.

• Είμαι ασθενής με ΧΑΠ ή άσθμα. Έχω μεγαλύτερο κίνδυνο να κολλήσω τον κορονοϊό από κάποιον χωρίς τα αντίστοιχα νοσήματα;

Πρακτικά, όχι. Η πιθανότητα προσβολής από τον ιό είναι ίδια σε όλες τις ομάδες. Οι ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα είναι πιο πιθανό όμως να εμφανίσουν πιο έντονα συμπτώματα από τη νόσο και εν δυνάμει, σοβαρότερες επιπλοκές. Αυτό διότι πάσχουν από διαφορετικού βαθμού διαταραχή των κυτταρικών φραγμών που φυσιολογικά αποτρέπουν τους ιούς και τα μικρόβια να εισέλθουν στον οργανισμό, ενώ η φλεγμονώδης απάντηση από το αναπνευστικό σύστημα συνολικά είναι πολύ πιο έντονη.

• Είμαι καπνιστής ή πάσχω από χρόνιο αναπνευστικό νόσημα. Πρέπει να προσέξω κάτι συγκεκριμένο ή να αλλάξω κάτι στην αγωγή μου;

Σε κάθε περίπτωση οι ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα πρέπει να κρατήσουν τη νόσο τους ελεγχόμενη. Οι θεραπείες του άσθματος  (εισπνεόμενη κορτιζόνη ή βιολογικοί παράγοντες) προς το παρόν θεωρούνται ασφαλείς. Δεν υπάρχει λόγος να αλλάξουν κάτι στην αγωγή τους, αν τα συμπτώματα της νόσου βρίσκονται υπό ικανοποιητικό έλεγχο.  Οι ασθενείς με ΧΑΠ οφείλουν εξίσου να λαμβάνουν κανονικά τη φαρμακευτική τους αγωγή και να βρίσκονται σε επαφή με τον Πνευμονολόγο τους. Όσοι είναι καπνιστές, καλό είναι να διακόψουν άμεσα το κάπνισμα το οποίο φαίνεται ότι αυξάνει την πιθανότητα επιπλοκών εκ του αναπνευστικού συστήματος, ανεξάρτητα ύπαρξης ή μη, υποκείμενου χρόνιου αναπνευστικού νοσήματος.

• Στο πλαίσιο του χρόνιου αναπνευστικού προβλήματος από το οποίο πάσχω, έχω συχνά μη παραγωγικό (ξηρό) βήχα. Υπάρχει τρόπος να ξεχωρίσω τα συμπτώματα αυτά από τη λοίμωξη με τον ιό COVID-19;

Πρακτικά, όχι. Ο βήχας στην ήπια μορφή της νόσου δε διαφέρει από τον κοινό βήχα που προκαλεί οποιαδήποτε άλλη οξεία ή χρόνια κατάσταση. Συνεπώς, αν δεν έχει αλλάξει κάτι στα χρόνια συμπτώματα σας, όπως να έχετε πυρετό, δύσπνοια, αύξηση της απόχρεμψης ή πυώδη χροιά των πτυέλων (σκούρο κίτρινο, πράσινο κ.ο.κ.), δεν έχετε λόγο να θεωρείστε ύποπτοι για τη νόσο.  

• Έχω πυρετό, βήχα και ήπια δύσπνοια. Τι πρέπει να κάνω;

 Όλα τα περιστατικά που έχουν συμπτώματα, θεωρούνται ύποπτα και οφείλουν να απομονωθούν αυστηρά στο σπίτι και να πάρουν κάθε βοήθεια δυνατή μέσω τηλεφώνου από την/τον ιατρό σας ή το 1135. Η επίσκεψη σε οποιοδήποτε ιατρείο για εξέταση με τα παραπάνω συμπτώματα αποτελεί σημαντικό λάθος.

Σε περίπτωση που τα συμπτώματα σας είναι έντονα ή η κατάσταση της υγείας σας επιδεινώνεται στο σπίτι,  τότε  αναζητήστε βοήθεια στα νοσοκομεία αναφοράς, αποφεύγοντας παράλληλα τη μετάδοση της νόσου στην κοινότητα.

• Πότε πρέπει να υποβληθώ σε έλεγχο για τον ιό (test για COVID-19);

Όποιος έχει προσβληθεί από τον ιό και υποβληθεί στο τεστ κατά την περίοδο επώασης (2-14 ημέρες), μπορεί και να έχει ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα. Οι νεότερες οδηγίες που έχουν δοθεί από τον ΕΟΔΥ, προτείνουν ότι στο τεστ πρέπει να υποβληθούν:

1. Ασθενείς με Σοβαρή Οξεία Λοίμωξη του Αναπνευστικού (Severe Acute Respiratory Illness) που χρειάζονται νοσηλεία ή που νοσηλεύονται
2. Νοσηλευόμενοι ή φιλοξενούμενοι σε μονάδες ηλικιωμένων ή χρονίως πασχόντων που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια
3. Προσωπικό υπηρεσιών υγείας που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό
4. Ηλικιωμένοι (> 70 έτη) ή άτομα με σοβαρή χρόνια υποκείμενη νόσο (π.χ. χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνια καρδιαγγειακό νόσημα, σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή ανοσοκαταστολή) που εκδηλώνουν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια

Όποιος έχει ήπια συμπτώματα και δεν θεωρείται ότι ανήκει στις ευπαθείς ομάδες, δεν είναι απαραίτητο να υποβληθεί στο τεστ. Οφείλει όμως να απομονωθεί για 14 ημέρες μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων για τον καλύτερο έλεγχο της μετάδοσης της νόσου. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν έρθει σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα και παραμένουν χωρίς συμπτώματα. Σε κάθε περίπτωση, επειδή βιώνουμε μια δυναμική πραγματικότητα και τα δεδομένα αλλάζουν διαρκώς, επικοινωνήστε με την/τον ιατρό σας ή το 1135.

• Ποιες ομάδες θεωρούνται γενικώς ευπαθείς για επιπλοκές από τη νόσο;
• Όσοι είναι άνω των 60 ετών (η καμπύλη επικινδυνότητας για σοβαρές επιπλοκές αυξάνει ανά δεκαετία: >70 ετών,  > 80 ετών κ.ο.κ.)
• Ασθενείς που πάσχουν από καρδιο-αγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, αρτηριακή υπέρταση κτλ.)
• Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη
• Ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα
• Καρκινοπαθείς ή ασθενείς με χρόνια ανοσοκαταστολή

Χρήσιμα links:

• https://www.who.int/health-topics/coronavirus
• https://www.ecdc.europa.eu/en
• https://eody.gov.gr/neos-koronaios-covid-19/
• http://www.hts.org.gr/

Πηγές

• Risk Factors Associated With Acute Respiratory Distress Syndrome and Death in Patients With Coronavirus Disease 2019 Pneumonia in Wuhan, China. JAMA Intern Med.  March 13, 2020
• Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet, 11 March 2020.
• ΕCDC - European Centre for Disease Prevention and Control: Q & A on COVID-19 (https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china/questions-answers)
• ELF – European Lung Foundation: COVID-19 – Your questions answered by a respiratory expert (https://www.europeanlung.org/en/news-and-events/news/covid-19-%E2%80%93-your-questions-answered-by-a-respiratory-expert)
• Οδηγίες των ομάδων βρογχικού άσθματος και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (http://www.hts.org.gr/assets/odhgies.pdf)