Τι είναι το ενδομήτριο;

Το ενδομήτριο είναι η εσωτερική μεμβράνη της μήτρας. Λειτουργεί σαν μια προστατευτική μεμβράνη που αποτρέπει τις ενδομήτριες συμφύσεις και υπόκεινται σε ορμονικές μεταβολές. Αυξάνει το πάχος του κατά τη διάρκεια του κύκλου, προετοιμάζοντας τη μήτρα να φιλοξενήσει το κύημα. Αν τώρα, δεν επέλθει κύηση, τότε το ενδομήτριο υποστρέφει και φεύγει από τη μήτρα με τη μορφή της αιμόρροιας, δηλαδή αρχίζει η περίοδος. Το ενδομήτριο αναπτύσσεται φυσιολογικά μόνο στο εσωτερικό της μήτρας.

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Ενδομητρίωση είναι η πάθηση κατά την οποία το ενδομήτριο αναπτύσσεται εκτός της εσωτερικής στοιβάδας της μήτρας. Πρόκειται για μια χρόνια, καλοήθη πάθηση, τα αίτια της οποίας δεν είναι απολύτως γνωστά, μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν. Μια απ’ αυτές τις υποθέσεις παραθέτω παρακάτω : κατά τη διάρκεια της περιόδου μια μικρή ποσότητα αίματος, που όπως ανάφερα προηγουμένως πρόκειται για το ενδομήτριο, παλινδρομεί δια μέσου των σαλπίγγων και ρέει ελεύθερο μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Αυτό οδηγεί στην εμφύτευση του ενδομητρίου σε διάφορες θέσεις μέσα στη περιτοναϊκή κοιλότητα, στις ωοθήκες, στην ουροδόχο κύστη, στο έντερο κυρίως στο παχύ.

Η εμφύτευση του ενδομητρίου σε διάφορες περιοχές μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα έχει σαν αποτέλεσμα αυτός ο ιστός να συμπεριφέρεται όπως ακριβώς συμπεριφέρεται και μέσα στην μήτρα. Αυτό σημαίνει ότι υπό την επίδραση των ορμονών, κυρίως οιστρογόνων σε πρώτη φάση, καθώς και της προγεστερόνης σε δεύτερη φάση, αυτός ο ιστός να αυξάνει σε μέγεθος, να παχαίνει δηλαδή, και όταν δεν επιτυγχάνεται κύηση να υποστρέφει και να αιμορραγεί μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα.
Οι εστίες της ενδομητρίωσης μπορούν να έχουν μέγεθος κεφαλής καρφίτσας- όταν πρόκειται για εστίες στο περιτόναιο, χρώματος από διάφανες, γκρίζες, μέχρι και κόκκινες ανάλογα με τη δραστηριότητα, δηλαδή ανάλογα με το πόσο ενεργή είναι η ενδομητρίωση- μέχρι τη δημιουργία κύστεων διαφόρων μεγεθών κυρίως στην ωοθήκη γνωστές και ως σοκολατοειδείς κύστεις.

Η ενδομητρίωση εμφανίζεται κυρίως στην αναπαραγωγική ηλικία, με κορύφωση την ηλικία μεταξύ των 25 μέχρι 35 ετών. Έχει υπολογιστεί ότι ενδομητρίωση εμφανίζεται στο 6 με 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας .

Τι συμπτώματα έχει η ενδομητρίωση;

Τα κύρια συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι ο χρόνιος πυελικός πόνος, η δυσμηνόρροια, δηλαδή ο έντονος πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου, έντονο μεσοκυκλικό άλγος, δηλαδή έντονος πόνος στη φάση της ωοθυλακιορρηξίας, δυσπαρεύνια, δηλαδή πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή. Άλλα συμπτώματα λιγότερο συχνά είναι οι διαταραχές την έμμηνο ρύση, διαταραχές στις κενώσεις, διαταραχές στην ούρηση. Τέλος που δεν θα το έλεγα σύμπτωμα αλλά περισσότερο σαν αποτέλεσμα της ενδομητρίωσης είναι η υπογονομότητα.

Πως επηρεάζει η ενδομητρίωση την γονιμότητα;

Η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλέσει συμφύσεις μεταξύ των οργάνων. Τα όργανα μέσα στην κοιλιά είναι ελεύθερα μεταξύ τους, δηλαδή κινούνται μεταξύ τους ελεύθερα. Όταν δημιουργούνται συμφύσεις σημαίνει ότι τα όργανα «κολλάνε» μεταξύ τους περιορίζοντας την ελεύθερη κινητικότητα τους. Αυτό σημαίνει ότι οι σάλπιγγες μπορεί να μην μπορούν να συλλάβουν το ωάριο όταν αυτό ελευθερώνεται μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Οι συμφύσεις αυτές μπορεί να είναι χαλαρές, δηλαδή να μην επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την κινητικότητα των οργάνων, ή μπορεί να είναι πολύ «σφιχτές» και έτσι να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η κινητικότητα.

Ένας άλλος τρόπος που μπορεί να επηρεάσει η ενδομητρίωση τη γονιμότητα είναι με τη βατότητα των σαλπίγγων. Τις σάλπιγγες πρέπει να τις φανταστούμε σαν αγωγούς, σωλήνες, που μεταφέρουν σε πρώτη φάση το ωάριο από την ωοθήκη στην μεσότητα των σαλπίγγων, εκεί καταφθάνει μετά από μια περιπέτεια το σπερματοζωάριο, γονιμοποιεί το ωάριο, το οποίο το γονιμοποιημένο ωάριο κατευθύνεται μέσα στη μήτρα. Για να γίνει όλη αυτή η διαδικασία πρέπει οι σάλπιγγες να είναι βατές. Αν ο δρόμος αυτός είναι μπλοκαρισμένος ή μερικώς μπλοκαρισμένος δύο είναι τα πιθανά αποτελέσματα. Πρώτον να μην μπορεί να επιτευχθεί γονιμοποίηση, ή δεύτερον να επιτευχθεί γονιμοποίηση αλλά να μην μπορεί να προωθηθεί το γονιμοποιημένο ωάριο στη μήτρα, με αποτέλεσμα να έχουμε μια εξωμήτρια κύηση.

Μια άλλη αιτία που μπορεί η ενδομητρίωση να επηρεάσει την γονιμότητα είναι η απελευθέρωση από τις ενδομητριωσικές εστίες διαφόρων «τοξικών» ουσιών, π.χ. υπερέκκριση προσταγλανδινών, που επηρεάζουν την γονιμοποίηση ή τα σχηματιζόμενα έμβρυα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να επιτύχουμε κύηση.  

Ποια η διάγνωση της ενδομητρίωσης.

Η διάγνωση της ενδομητρίωσης μπορεί να γίνει με τους ακόλουθους τρόπους:

• Από τη λεπτομερή εξέταση του ιστορικού της ασθενούς.
• Από τα κλινικά σημεία : Δυσμηνόρροια, Δυσπαρεύνια, Άλγος Κοιλίας.
• Μετά από διαγνωστική λαπαροσκόπηση και λήψη βιοψιών.

Πως γίνεται η  θεραπεία της ενδομητρίωσης;

Η θεραπεία της ενδομητρίωσης είναι χειρουργική σε πρώτη φάση και σε δεύτερη φάση είναι φαρμακευτική.

Η χειρουργική θεραπεία είναι κατά κύριο λόγο λαπαροσκοπική θεραπεία με αφαίρεση όλων των εστιών ενδομητρίωσης ή αλλιώς αφαίρεση του ενδομητριώματος. Σε περίπτωση που η ενδομητρίωση είναι εκτεταμένη και περιλαμβάνει και άλλους ιστούς εκτός από την ωοθήκη και το περιτόναιο, και περιλαμβάνει το παχύ έντερο ή την ουροδόχο κύστη ίσως είναι απαραίτητο ένα ανοιχτό χειρουργείο με λαπαροτομία το οποίο μπορεί και να περιλαμβάνει στις διαδικασίες καθαρισμού την εκτομή τμήματος του εντέρου ή την εκτομή τμήματος της ουροδόχου κύστεως αντιστοίχως.

Μετά το χειρουργικό καθαρισμό της ενδομητρίωσης χορηγείται φαρμακευτική θεραπεία για την απενεργοποίηση όλων των εστιών που παρέμειναν στην περιτοναϊκή κοιλότητα είτε γιατί δεν ήταν σε θέση να αναγνωριστούν, είτε γιατί η έκταση της ενδομητρίωσης ήταν πολύ μεγάλη για να αφαιρεθεί χειρουργικα.

Προσέγγιση υπογόνιμου ζευγαριού

Σύμφωνα με ιατρικές στατιστικές, εκτιμάται ότι η υπογονιμότητα μπορεί να επηρεάσει περίπου το 40% των γυναικών με ενδομητρίωση. Αυτό σημαίνει ότι όχι όλες οι γυναίκες με ενδομητρίωση είναι υπογόνιμες. Αν συνέβαινε αυτό τότε το ποσοστό κυήσεων θα είχε πέσει πολύ.

Ανάλογα με τη βαρύτητα της ενδομητρίωσης, δηλαδή το στάδιο της ενδομητρίωσης, και την ηλικία της υποψήφιας μητέρας ακολουθούμε την κατάλληλη μέθοδο. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν μερικά ζευγάρια μετά τη θεραπεία της ενδομητρίωσης να προσπαθήσουν να τεκνοποιήσουν με τον παραδοσιακό τρόπο και μερικά ζευγάρια να μην τους δίνεται αυτή η δυνατότητα και να πρέπει να καταφύγουμε σε μεθόδους τεχνητής γονιμοποίησης.

Διαβάστε και άλλες ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις εδώ