Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση;

Η εξωσωματική γονιμοποίηση, όπως το λέει η λέξη, είναι η γονιμοποίηση έξω από το σώμα, αντί δηλαδή η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο να γίνει στο φυσικό περιβάλλον, που είναι η σάλπιγγα της γυναίκας, γίνεται στο εργαστήριο. Είναι ουσιαστικά η παράκαμψη μιας συγκεκριμένης λειτουργίας του οργανισμού, όταν, για διαφόρους λόγους, δεν μπορεί να γίνει στο σώμα. Γνωρίζουμε όμως ότι τα ωάρια όμως είναι της γυναίκας, τα σπερματοζωάρια του άνδρα και τα έμβρυα που προκύπτουν είναι δικά τους. Σήμερα περίπου 15-20% των ζευγαριών θα απευθυνθούν σε ειδικό για πρόβλημα υπογονιμότητας.

Πως γίνεται ;

Τα ωάρια λαμβάνονται με τη διαδικασία της ωοληψίας από τα ωοθυλάκια που αναπτύσσονται στις ωοθήκες της γυναίκας. Στο εργαστήριο, έρχονται σε επαφή με τα σπερματοζωάρια, μέσα σε ειδικά δοχεία (τρυβλία) με καλλιεργητικά υλικό, προκειμένου να γίνει η γονιμοποίηση. Στη συνέχεια, τα τρυβλία με τα γονιμοποιημένα ωάρια (ζυγώτες) τοποθετούνται σε επωαστικό κλίβανο για 2-6 ημέρες, υπό ειδικές συνθήκες, ώστε τα έμβρυα να διανύσουν τα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους.

Αντί τα έμβρυα να καταλήξουν στη μήτρα με φυσικό τρόπο (δηλαδή μέσω της σάλπιγγας), μεταφέρονται σε αυτήν από τον εξειδικευμένο γυναικολόγο, με τη βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα μέσα στον οποίο τα έχει τοποθετήσει ο εμβρυολόγος. Τα έμβρυα εμφυτεύονται από μόνα τους στον βλεννογόνο της μήτρας, το ενδομήτριο, όπως και στη φυσιολογική σύλληψη. Εάν υπάρξει εμφύτευση, θα υπάρξει και εγκυμοσύνη.

Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται ;

Υπάρχει πληθώρα απόλυτων και σχετικών ενδείξεων που αφορούν τον έναν ή και τους δύο συντρόφους.

Οι απόλυτες ενδείξεις είναι :

• Η έλλειψη (από εκτομή) ή η απόφραξη των σαλπίγγων κεντρικά ή περιφερικά (υδροσάλπιγγες).
• Ο μικρός αριθμός κινούμενων φυσιολογικών σπερματοζωαρίων (σοβαρή ολιγο-ασθενο-τερατοσπερμία) ή η έλλειψη σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία) που απαιτεί βιοψία.

Οι σχετικές ενδείξεις είναι πολλές και αφορούν σε :

• Μεγάλη διάρκεια υπογονιμότητας.
• Ηλικία της γυναίκας.
• Σοβαρά προβλήματα σπέρματος
• Ανεξήγητη υπογονιμότητα.
• Αποτυχία άλλων ηπιότερων μεθόδων (π.χ.πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας για προγραμματισμένη επαφή ή σπερματέγχυση).
• Βαριά ενδομητρίωση.
• Προεμφυτευτική διάγνωση για β-μεσογειακή αναιμία, φυλοσύνδετα νοσήματα και ειδικά κληρονομικά νοσήματα.
• Πριν από χημειοθεραπεία.
• Όταν υπάρχει Δωρεά ωαρίων, σπέρματος και εμβρύων.
• Περίπτωση Παρένθετης μήτρας δηλ. μήτρα άλλης γυναίκας.

Είναι κάτι μη φυσιολογικό ;

Η κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση δεν αποτελεί παραβίαση της φυσιολογικής σύλληψης. Παρά τις όποιες φοβίες της κοινής γνώμης η αλήθεια είναι ότι η γονιμοποίηση επέρχεται στο εργαστήριο μέσα στο τρυβλίο χωρίς παρέμβαση, όπως θα συνέβαινε φυσιολογικά στη σάλπιγγα.

Οι παραλλαγές της κλασικής μεθόδου, όπως η μικρογονιμοποίηση, είναι όντως επεμβατικές μέθοδοι, αλλά εφαρμόζονται για να παρακαμφθούν συγκεκριμένα παθολογικά προβλήματα, ιδιαίτερα του σπέρματος. Σε όλες τις περιπτώσεις, εάν επιτευχθεί εγκυμοσύνη, η πορεία της είναι ίδια με αυτήν από φυσική σύλληψη.

Είναι υγιή τα παιδιά ;

Τα παιδιά της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι το ίδιο υγιή και φυσιολογικά όσο και τα παιδιά που προέρχονται από φυσική σύλληψη και δεν παρουσιάζουν αύξηση του ποσοστού των συγγενών και χρωμοσωματικών ανωμαλιών, όπως προκύπτει από μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες. Απόδειξη είναι ότι έχουν γεννηθεί, μέχρι σήμερα, περισσότερα από 2.000.000 παιδιά παγκοσμίως μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση, αρκετά μάλιστα από αυτά έχουν ήδη τεκνοποιήσει φυσιολογικά.

Ποια τα στάδια της εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Ο κύκλος θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση περιλαμβάνει τα εξής στάδια :

• Διερεύνηση και διάγνωση της υπογονιμότητας.
• Προκαταρκτικές εξετάσεις.
• Διέγερση της ωοθήκης με φαρμακευτική αγωγή (για 12-14 ημέρες) με σκοπό την ανάπτυξη πολλών ωοθυλακίων.
• Παρακολούθηση με σειρά υπερηχογραφημάτων και ορμονικών προσδιορισμών.
• Πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας (εφ' άπαξ βραδινή ένεση).
• Συλλογή των ωαρίων (ωοληψία).
• Γονιμοποίηση και καλλιέργεια στο εργαστήριο (2-6 ημέρες).
• Έμβρυομεταφορά.
• Έλεγχος κυήσεως (13 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά, με αιμοληψία για μέτρηση των επιπέδων της ορμόνης β-χοριακή γοναδοτροπίνη).
• Έλεγχος κλινικής κυήσεως με διακολπικό υπερηχογράφημα (4 εβδομάδες μετά την εμβρυομεταφορά).

Ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες ;

Οι προκαταρκτικές εξετάσεις πριν την ένταξη σε πρόγραμμα εξωσωματικής γονιμοποίησης περιλαμβάνουν :

• Εξέταση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα, δοκιμασία ενεργοποίησης σπερματοζωαρίων – «Percoll test», καλλιέργεια σπέρματος).
• Ορμονικές εξετάσεις και διακολπικό υπερηχογράφημα την 3^η ημέρα του κύκλου.
• Έλεγχο για ηπατίτιδες, HIV I-II, VDRL .
• Pap-test, μαστολογικό έλεγχο σε γυναίκες άνω των 35 ετών και καρδιολογική εξέταση.
• Ειδικές εξετάσεις, όπως λαπαροσκόπηση ή υστεροσκόπηση, οι οποίες ενδέχεται να συστηθούν από τον υπεύθυνο ιατρό της Μονάδας με βάση την αξιολόγηση στοιχείων του κλινικού ιστορικού και των λοιπών εξετάσεων.

Διαβάστε και άλλες ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις εδώ