Τί είναι ο καταρράκτης και τί τον προκαλεί;

Ο κρυσταλλοειδής φακός του ματιού δρά όπως ο φακός μιας φωτογραφικής μηχανής που εστιάζει την εικόνα πάνω στο φιλμ (στην περίπτωση του ματιού πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα). Φυσιολογικά, ο κρυσταλλοειδής φακός είναι διαφανής και καθαρός σαν κρύσταλλο. Η θόλωσή του από διάφορες αιτίες ονομάζεται καταρράκτης.

Ο καταρράκτης εμφανίζεται με την ηλικία. Όλοι μετά από κάποια ηλικία, συνήθως, μετά την ηλικία των 65, θα εμφανίσουν κάποια θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού, και επομένως καταρράκτη. Άλλες αιτίες που προκαλούν καταρράκτη είναι ορισμένες συγγενείς παθήσεις, η έκθεση σε ακτινοβολίες, ο σακχαρώδης διαβήτης, η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης και άλλων φαρμάκων, ορισμένοι τραυματισμοί στα μάτια, Χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η υαλοειδεκτομή μπορεί να προκαλέσουν καταρράκτη ή να επιδεινώσουν τον ήδη υπάρχοντα καταρράκτη.

Πώς θα καταλάβει κάποιος ότι έχει καταρράκτη;

Ο καταρράκτης προκαλεί μείωση της όρασης διότι είναι σαν να βλέπεις μέσα από ένα θολό γυαλί. Στην περίπτωση του καταρράκτη η μείωση της όρασης είναι προοδευτική και αφορά τη μακρινή και την κοντινή όραση.
Άλλα συμπτώματα του καταρράκτη είναι
•    ευαισθησία στο φώς και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα (όπως ακτίνες γύρω από τα φώτα των αυτοκινήτων κατά την βραδινή οδήγηση).
•    τα χρώματα φαίνονται λιγότερο ζωηρά, ξεθωριασμένα
•    εμφάνιση μυωπίας ή αύξηση αυτής, όταν ήδη υπάρχει. Για το λόγο αυτό, δηλαδή την εμφάνιση μυωπίας, ορισμένες φορές στα αρχικά στάδια  του καταρράκτη η όραση βελτιώνεται για κοντά και ο ασθενής αρχίζει να διαβάζει χωρίς γυαλιά
•    διπλή όραση στο μάτι που εμφανίζει καταρράκτη.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης; Μπορεί η αφαίρεση του να γίνει με laser;

Η θεραπεία του καταρράκτη γίνεται με την χειρουργική αφαίρεσή του με την τεχνική της φακοθρυψίας (κατά την οποία επιτυγχάνεται η ρευστοποίηση και η αναρρόφηση του καταρρακτικού φακού) και την αντικατάστασή του με έναν τεχνητό διαφανή φακό, ο οποίος τοποθετείται στη θέση του κρυσταλλοειδούς φακού.
Η αφαίρεση του καταρράκτη αυτή καθεαυτή δε μπορεί να γίνει με την τεχνολογία του laser, αλλά ορισμένα στάδια του χειρουργείου αντί να γίνουν με το νυστέρι ή το ανθρώπινο χέρι μπορούν να πραγματοποιηθούν με laser.

Πότε πρέπει να γίνει η αφαίρεση του καταρράκτη;

Η επέμβαση του καταρράκτη πραγματοποιείται με σκοπό να δει ο ασθενής καλύτερα. Σε αντίθεση με παλαιότερα, όπου περιμέναμε τον καταρράκτη να ‘ωριμάσει’ αρκετά πρίν την επέμβαση, στις μέρες μας με τις σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές, η επέμβαση του καταρράκτη γίνεται όταν ο ασθενής αντιληφθεί ότι η μείωση της οράσεώς του τον ενοχλεί στις καθημερινές του ασχολίες, όπως την ικανότητα ανάγνωσης, οδήγησης και εργασίας. Σε περίπτωση που η χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη γίνει όταν ο καταρράκτης είναι σε προχωρημένο στάδιο, αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.

Πόσο ασφαλής είναι η επέμβαση και πόσο γρήγορα βελτιώνεται η όραση μετά το χειρουργείο ;

Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη έχει τελειοποιηθεί, σε σημείο που σήμερα πια να είναι από τις πιο ασφαλείς, πιο αποτελεσματικές και πιο επιτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις.
Ο ασθενής βλέπει καλύτερα ήδη από τις πρώτες ώρες μετά το χειρουργείο και η όρασή του βελτιώνεται ακόμα περισσότερο με τις ημέρες μέχρι να φτάσει στο τελικό της επίπεδο 3-4 βδομάδες μετά το χειρουργείο.

Mπορεί να ξαναδημιουργηθεί ο καταρράκτης;

Ο κρυσταλλοειδής φακός βρίσκεται μέσα σε ένα πολύ λεπτό περίβλημα, που ονομάζεται περιφάκιο. Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής αφαίρεσης του καταρράκτη, το περιφάκιο αυτό διατηρείται και ο τεχνητός φακός τοποθετείται μέσα σε αυτό, ώστε να μπορεί να σταθεροποιηθεί στη θέση του. Μετά από μήνες ή χρόνια, το περίβλημα αυτό μπορεί να θολώσει (αλλά όχι ο φακός) και επομένως ο καταρράκτης δε ξαναδημιουργήται. Η θόλωση αυτή που αφορά το περιφακίο ονομάζεται και δευτερογενής καταρράκτης και μπορεί να επηρεάσει την όραση. Όταν αυτό συμβεί, μπορεί εύκολα να διορθωθεί με τη βοήθεια ειδικού laser, με το οποίο επιτυγχάνεται ένα άνοιγμα στο θολωμένο περιφάκιο και η όραση επανέρχεται στο αρχικό της επίπεδο. Η εφαρμογή αυτού του laser είναι μια ανώδυνη και γρήγορη διαδικασία.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Ευστράτιο Μενδρινό, οφθαλμίατρος, τηλ., 6941605539, Διδάκτωρ και τ. Επιμελητή Πανεπιστημίου Γενεύης, ειδικού στις παθήσεις και χειρουργική αμφιβληστροειδούς, υαλοειδούς και ωχράς κηλίδας ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας www.polyiatreiomedica.gr.