Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν μόνοι τους να αντιμετωπίσουν έναν όγκο στο στήθος τους αλλά την ίδια αντίληψη δεν την επεκτείνουν στις ψυχικές διαταραχές.

Η αυτό-θεραπεία είναι κάτι που μας έχει καλλιεργήσει η κοινωνία στην οποία μεγαλώνουμε. Κι αυτό αποτελεί πρόβλημα όταν οτιδήποτε πέραν της αυτό-θεραπείας – όπως η εξάρτηση – θεωρείτε αδυναμία και κάτι για το οποίο θα πρέπει να αισθανόμαστε ντροπή. Ανησυχούμε μην φανούμε αδύναμοι αν αναζητήσουμε την επαφή με ειδικό κι έτσι καταλήγουμε να εσωτερικεύουμε αυτό το στίγμα και αυτομάτως να αισθανόμαστε τον εαυτό μας αδύναμο. Άλλο ένα μεγάλο εμπόδιο είναι η απουσία επίγνωσης. Πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από κάποια ψυχική δυσκολία απλά δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κάτι προς αντιμετώπιση αυτού που βιώνουν.  Για αυτό είναι πολύ σημαντικό η οικογένεια και οι φίλοι να παρέμβουν και να βοηθήσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν ανάγκη να συμβουλευτούν ειδικό θεραπευτή. Συχνά ανησυχούν μην τους παρεξηγήσουν για το ενδιαφέρον τους αυτό. Αντιθέτως θα σας πω ότι έχετε τη δύναμη και την ευκαιρία να βελτιώσετε – και σε κάποιες περιπτώσεις να σώσετε – τη ζωή τους. 

Κάποια σημάδια που προειδοποιούν για την κατάσταση που βιώνει το αγαπημένο σας πρόσωπο είναι :

• Συμπεριφορά που φοβίζει, όπως ένα σοβαρό ξέσπασμα.
• Προβλήματα στην φροντίδα του εαυτού ή ελέγχου της συμπεριφοράς, όπως παραμέληση της βασικής υγιεινής, απρόσεκτες κινήσεις, μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και επιθετικές συμπεριφορές.
• Προβλήματα στην σκέψη, όπως αποπροσανατολισμός, ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις, απώλεια μνήμης σημαντικών γεγονότων.
• Έντονα συναισθήματα όπως σημαντικό άγχος στην περίπτωση που χρειάζεται να απομακρυνθεί από το σπίτι.
• Προβλήματα στις συναναστροφές με άλλους, όπως απόσυρση από τα άτομα που αγαπάει.
• Ανικανότητα να εργαστεί, όπως να μην μπορεί να μείνει σε μια θέση ή να μειώνεται σημαντικά η απόδοσή του και η προσπάθεια που καταβάλλει.
• Βίωμα από τραύμα όπως κακοποίηση ή απώλεια ενός αγαπημένου ατόμου.

 Το κλειδί είναι να κοιτάξουμε στην ρίζα για την βελτίωση. Με άλλα λόγια, αν παρατηρείτε ότι ο αγαπημένος σας φέρεται διαφορετικά σε κάποιον τομέα της ζωής του, στην εργασία ή την οικογένεια, μην θεωρήσετε σπάνιο το ότι τα πρώτα σημάδια μπορεί να φανούν στο σπίτι.

Ποιος είναι ο σωστός τρόπος να πλησιάσετε το αγαπημένο σας πρόσωπο στα πρώτα στάδια;

• Γνωστοποιήστε του ότι θέλετε να κάνετε μια σημαντική συζήτηση μαζί του. Αυτό θα τον βοηθήσει να επικεντρώσει την προσοχή του και θα του είναι πιο εύκολο να πάρει στα σοβαρά το αίτημά σας.
• Επιλέξτε ένα καλό μέρος και ώρα. Αποφύγετε να του μιλήσετε ενώ είστε μαζεμένοι οικογενειακά ή με παρέα φίλων ή όταν έχετε μια έντονη διαφωνία.
• Πλησιάστε το με ενσυναίσθηση. Μπορείτε να πείτε κάτι σαν «Ξέρω ότι σου είναι πολύ δύσκολο αλλά σου μιλάω επειδή σε αγαπώ. Αν δεν νοιαζόμουν, δεν θα είχαμε τώρα αυτή την συζήτηση».
• Να είστε προετοιμασμένοι ότι θα αναστατωθεί άρα προσπαθήστε να μην είστε αμυντικοί.
• Χρησιμοποιήστε το «Εγώ» σε προτάσεις όπως «Εγώ νοιάζομαι για σένα».
• Ζητήστε του να σας κάνει δώρο την αναζήτηση βοήθειας, είτε είναι κάποια γιορτή, επέτειος ή ότι άλλο. Όπως να του πείτε, « Το να δεις έναν σύμβουλο για τις εναλλαγές στη διάθεσή σου θα ήταν το καλύτερο δώρο για τα γενέθλια της κόρης μας. Το καλύτερο που θα μπορούσες να της προσφέρεις. Σε παρακαλώ κάνε το για εκείνη. Εκείνη περισσότερο από κάθε άλλον έχει ανάγκη να πάρεις την κατάλληλη βοήθεια, περισσότερη βοήθεια από αυτή που μπορώ να σου δώσω εγώ και με τα ελάχιστα που θα μπορούσα να γνωρίζω».
• Διευκολύνετε τη διαδικασία βρίσκοντας ένα ειδικό και προγραμματίζοντας ένα ραντεβού. Ακόμα κι αν αρνηθεί να πάει, δείτε εσείς τον ειδικό. Μιλήστε του για την ανάγκη σας να βοηθήσετε το αγαπημένο σας πρόσωπο. Είναι μεγάλο το ποσοστό των ανθρώπων που βλέπουν ειδικό με αίτημα την ανησυχία τους για την κατάσταση κάποιου αγαπημένου τους προσώπου.  
• Για την πρώτη φορά προσφερθείτε να καλύψετε το κόστος της συνεδρίας αν γίνεται.
• Αποφύγετε λέξεις όπως «τρελός» ή «ανώμαλος».

Ίσως χρειαστεί να γίνετε και πιο σκληρός μαζί του.

Όταν το αγαπημένο σας πρόσωπο δεν έχει καλή επίγνωση της δυσκολίας (κατάστασης) που αντιμετωπίζει – δηλαδή είναι περιορισμένος ο ορθολογισμός του – ή αρνείται να λάβει βοήθεια, θα χρειαστεί να λάβετε σκληρότερα μέτρα. Μέτρα που αγγίζουν την σκληρή αγάπη. Εξηγήστε του ότι σαν δικός του άνθρωπος έχετε ευθύνες και δικαιώματα. Για παράδειγμα, αν είστε ένα γονιός που στηρίζει οικονομικά το ενήλικο παιδί του, ενισχύστε τα προνόμιά σας για να το κάνετε να δει ειδικό.

Η υποστήριξη του ανθρώπου μας είναι μια πράξη διαρκείας. Με συχνό έλεγχο της κατάστασής του και ελέγχου των τρόπων με τους οποίους μπορούμε να το βοηθήσουμε. Πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι μια αλλαγή σε αυτό, είναι αλλαγή και σε εμάς. Με άλλα λόγια όπως εκείνος μπορεί να κάνει αλλαγές στη ζωή του, μπορεί να θελήσουμε να ζητήσουμε κι εμείς τη βοήθεια του ειδικού. Μπορεί και να συνειδητοποιήσουμε ότι η σχέση μας είναι μέρος του προβλήματος. Μερικές φορές και οι ίδιες οι σχέσεις μπορεί να είναι οι ασθενείς.

Σαν μέλος της οικογένειας ή στενός φίλος, έχουμε άπειρη δύναμη να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο. Ας την χρησιμοποιήστε λοιπόν ωφέλιμα!

Θεοδωρακοπούλου Ιωάννα, MSc
Συμβουλευτικός Ψυχολόγος