Τελικά πόσο επικίνδυνη είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία;

Ο ήλιος ενοχοποιείται για πολλά προβλήματα στο δέρμα μας, μερικά από τα οποία φαίνονται άμεσα και κάποια άλλα εμφανίζονται πολύ αργότερα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές συζητήσεις για την δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας, η οποία διακρίνεται σε τρεις ομάδες: UVA (320-400nm), UVB (280-320nm) και UVC (190-280nm).

Το ηλιακό φως φιλτράρεται καθώς περνά μέσα από την ατμόσφαιρα (από το όζον, τα σωματίδια της σκόνης, τον καπνό και τους υδρατμούς) απορροφόντας τελείως την UVC και μερικώς την UVB. Η ποσότητα της UV ακτινοβολίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: την εποχή, το γεωγραφικό πλάτος, την ώρα της ημέρας, το υψόμετρο, την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός (85% αντανακλάται από το χιόνι, 17% από την άμμο, 5% από το νερό). Το δέρμα διαθέτει περιορισμένους μηχανισμούς προστασίας ενάντια στην UV ακτινοβολία μεταβάλλοντας την πορεία της με τέσσερις ταυτόχρονες διαδικασίες: την ανάκλαση, τη διάθλαση, τη μετάδοση και κυρίως την απορρόφηση.

Η κεράτινη στιβάδα του δέρματος που είναι ο φραγμός ανάμεσα στο σώμα και το περιβάλλον γίνεται πιο παχιά μετά την έκθεση στον ήλιο και προστατεύει μέσω ανάκλασης, διάθλασης και απορρόφησης. Η μελανίνη έχει πιο βασικό ρόλο. Βρίσκεται σε μορφή μικρών κοκκίων (μελανινοσώματα) και παράγεται από τα μελανοκύτταρα τα οποία όταν διεγείρονται από το ηλιακό φως παράγουν την μελάγχρωση (μαύρισμα). Η αυξημένη παραγωγή της μελανίνης μας προστατεύει μέσω διάθλασης και απορρόφησης καθώς και από τη δράση της κατά των ελεύθερων ριζών και ποικίλλει ανάλογα με τη φυλή και το φωτότυπο. Υπάρχουν βλαπτικές επιδράσεις στο δέρμα οι οποίες εμφανίζονται αμέσως και άλλες που εμφανίζονται μετά από μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο.

Ποιες είναι οι κυριότερες βλαπτικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας;

Ηλιακό έγκαυμα : Η πιο συχνή βλαπτική καλοκαιρινή επίδραση του ήλιου. Η βαρύτητά του εξαρτάται από την ένταση και τον χρόνο έκθεσης στον ήλιο καθώς και από το χρώμα του δέρματος & τον φωτότυπο. Υπεύθυνη για το ηλιακό έγκαυμα είναι η UVB ακτινοβολία.

Φαρμακευτική φωτοευαισθησία : Η χρήση ορισμένων ουσιών (όπως ψωραλένια, τετρακυκλίνες, βαρβιτουρικά κ.α.) προκαλούν φωτοευαισθησία στο δέρμα.

Μέλασμα (πανάδες) : Οι αντιαισθητικές δυσχρωμίες (ιδίως στο πρόσωπο των γυναικών) επιδεινώνονται μετά από έκθεση στον ήλιο.

Ιδιοπαθείς φωτοδερμοτοπάθειες : Πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός, ηλιακή κνίδωση, ευλογιοειδής ιδρώα, ακτινική κνήφη.

Οι μακροχρόνιες επιδράσεις

Φωτογήρανση : oφείλεται κυρίως στην UVA ακτινοβολία, η οποία διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα. Το δέρμα γίνεται πιο παχύ, ξηρό, με βαθιές ρυτίδες & γεμάτο καφέ κηλίδες (εφηλίδες)

Φωτοκαρκινογένεση : έχει αποδειχτεί ότι η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί καρκίνο του δέρματος. Η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο δρα αθροιστικά καθώς το δέρμα έχει μνήμη και κάθε στιγμή στον ήλιο προστίθεται στις προηγούμενες αναπτύσσοντας όγκο. Οι κυριότεροι όγκοι του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα (BCE), το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα (SCC) καθώς και το κακόηθες μελάνωμα.

Ανοσοκαταστολή : o ήλιος μειώνει την άμυνα του οργανισμού με αποτέλεσμα να παρατηρούμε συχνά αναζωπύρωση του επιχείλιου έρπητα.

Το BCE δεν δίνει μεταστάσεις και εξαπλώνεται μόνο κατά συνέχεια του ιστού. Αφαιρώντας τον όγκο έχουμε πλήρη ίαση. Το SCC όταν παραμεληθεί πολύ (2%) μπορεί να κάνει μεταστάσεις και η θεραπεία του είναι η αφαίρεσή του. Το κακόηθες μελάνωμα (ΜΜ) είναι ένας επιθετικός καρκίνος ο οποίος, εάν δεν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να είναι θανατηφόρος. Σήμερα γνωρίζοντας τόσα πολλά για την ηλιακή ακτινοβολία καλό θα ήταν να σκεφτούμε πως μπορούμε να κρατήσουμε τις ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου και να απομακρύνουμε οποιαδήποτε αρνητική επίδρασή του.

Ελέγξτε τις ελιές στο σώμα σας!

Μια επίσκεψη στον δερματολόγο σας μια φορά το χρόνο είναι αρκετή όμως η επίσκεψη αυτή πρέπει να γίνει πιο γρήγορα, αν κάποια από τις ελιές:

• άλλαξε χρώμα
• μεγάλωσε ξαφνικά
• δεν έχει κανονικό σχήμα ή άλλαξε σχήμα ξαφνικά
• φούσκωσε ή έγινε ανάγλυφη
• τσούζει, πονάει ή αιμορραγεί
• δημιουργήθηκαν αλλοιώσεις στην επιφάνειά της ή γύρω από αυτήν
• τα όρια της ελιάς είναι ακανόνιστα

Τι πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε επαρκώς;

Αποφεύγετε τον ήλιο από τις 10:00 το πρωί μέχρι τις 16:00 το απόγευμα (ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα παιδιά των οποίων η επιδερμίδα είναι πιο λεπτή και δεν γίνεται παχύτερη όταν ο ήλιος είναι έντονος, έτσι η προστασία που προσφέρει η κερατίνη στιβάδα στο δέρμα των παιδιών είναι ανεπαρκής).

Να φοράτε καπέλο (παιδιά, άντρες με ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία), ρούχα με μακριά μανίκια, παντελόνια. Προσοχή στην αντανάκλαση του φωτός (χιόνι, άμμος, τσιμέντο κλπ). Χρησιμοποιήστε αντηλιακά καθημερινά με υψηλό δείκτη προστασίας.

Αντιηλιακό, ο απαραίτητος σύμμαχος

Τα ανιτηλιακά είναι καλλυντικά προϊόντα τα οποία μας προφυλάσσουν εν μέρει από την ηλιακή ακτινοβολία. Χωρίζονται σε χημικά και φυσικά φίλτρα, ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους και όχι την προέλευσή τους, όπως πολύ συχνά πιστεύεται.

Τα φυσικά φίλτρα (διοξείδιο του τιτανίου, οξείδια του ψευδαργύρου) αντανακλάνε το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας και συνιστώνται για παιδιά, για δέρματα που καίγονται εύκολα ή για ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα (ηρεμιστικά, αντισυλληπτικά, αντιεπιληπτικά κλπ). Τα χημικά φίλτρα είναι πιο σύγχρονα, έχουν καλύτερες καλλυντικές ιδιότητες και φιλτράρουν την UV ακτινοβολία

Η χρήση των αντιηλιακών πρέπει να γίνεται καθημερινά ακόμα και μέσα στην πόλη 30΄ πριν την έκθεση στον ήλιο σε όλα τα εκτεθειμένα μέρη του σώματος και να επαναλαμβάνεται κάθε 3 με 4 ώρες. Τα αντιηλιακά πρέπει να είναι ευρέως φάσματος και να μας προστατεύουν από την UVA & την UVB. Ο δείκτης προστασίας (SPF) πρέπει να είναι το λιγότερο 15. Αν ιδρώνετε ή κάνετε μπάνιο στη θάλασσα πρέπει να το ανανεώνετε πολύ πιο συχνά. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, έχετε πολύ ανοιχτό δέρμα, φακίδες, πολλές ελιές στο σώμα, καίγεστε εύκολα, αποφύγετε τον ήλιο 11:00π.μ.–16:00μ.μ. ακόμα και αν χρησιμοποιείτε πολύ ισχυρά αντιηλιακά. Με δεδομένο ότι ζούμε σε μια χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια ας χαρούμε τη θάλασσα και τον ήλιο με μέτρο, για να αποφύγουμε τις δυσάρεστες εκπλήξεις που θα χαλάσουν την απόλαυση του καλοκαιριού.

Διαβάστε ακόμα στο health4you

6 sos ερωτήσεις για το μελάνωμα

Κονδυλώματα (HPV), ένας συνηθισμένος αλλά επικίνδυνος ιός

Ποια η αντιμετώπιση της ξηροδερμίας;

Πανάδες, όταν ο ήλιος αφήνει σημάδια

15 πράγματα που δεν ξέρετε για την ψωρίαση