Ας ξεκινήσουμε λίγο καταρχήν αποσαφηνίζοντας τις διαφορές μεταξύ των δύο διαδικασιών.

• Στην οικογενειακή φύλαξη, τα αποθηκευμένα μοσχεύματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο από το παιδί σας ή κάποιο συμβατό αδελφό/ή και δεν είναι δυνατό να διατεθούν σε άλλο άτομο.  

• Στη δημόσια φύλαξη δεν υπάρχει δικαίωμα πρόσβασης στο μόσχευμά σας, το οποίο ούτως ή άλλως αποθηκεύεται ανώνυμα (σε περίπτωση που κριθεί κατάλληλο προς επεξεργασία και δεν απορριφθεί). Τα χαρακτηριστικά του μοσχεύματος καταχωρούνται σε παγκόσμια βάση δεδομένων και το μόσχευμα μπορεί να διατεθεί σε κάποιον άλλο συμβατό με το παιδί σας ασθενή. Σε περίπτωση ανάγκης δεν έχετε κάποια προτεραιότητα έναντι κάποιου άλλου ανθρώπου επειδή δωρίσατε το μόσχευμα του παιδιού σας, αλλά μπαίνετε σε λίστα αναμονής.

Ένα πρώτο επιχείρημα εναντίον της οικογενειακής φύλαξης, είναι ότι αν μία ασθένεια εκδηλωθεί στο ίδιο το παιδί, είναι επόμενο τα βλαστικά του κύτταρα να «νοσούν», εφόσον προέρχονται από τον ίδιο οργανισμό. Η αλήθεια είναι ότι η πιθανότητα να χρειαστεί ένα παιδί τα δικά του κύτταρα είναι αρκετά χαμηλή, όχι όμως μηδαμινή. Σε κληρονομικές αιματολογικές παθήσεις όπως για παράδειγμα η μεσογειακή και η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η αυτόλογη μεταμόσχευση είναι συνήθως απαγορευτική. Στην περίπτωση που εμφανίσει το παιδί μία νόσο όπως η λευχαιμία, είναι πιθανό να προϋπάρχει στο γενετικό του υλικό κάποιος παράγοντας προδιάθεσης κι έτσι να μην ενδείκνυται η μεταμόσχευση των δικών του βλαστικών κυττάρων, αν και έχει πραγματοποιηθεί αυτόλογη μεταμόσχευση αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων σε παιδί που είχε λευχαιμία, αφού επιβεβαιώθηκε η απουσία προ-λευχαιμικών κλώνων στο αίμα του

Ωστόσο, περισσότερες από 100 αυτόλογες μεταμοσχεύσεις με αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα ΟΠ.Α έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα για ένα εύρος επίκτητων (μη κληρονομικών) παθήσεων όπως ο διαβήτης τύπου 1, το  ρετινοβλάστωμα (κακοήθεια αμφιβληστροειδούς χιτώνα του ματιού), νευροβλάστωμα (κακοήθεια νευρικού ιστού), εγκεφαλική παράλυση κ.ά.

Επιπλέον, υπάρχει το επιχείρημα ότι σε περίπτωση που χρειαστεί ένα παιδί  μεταμόσχευση, το μόσχευμα μπορεί να βρεθεί από μία παγκόσμια δεξαμενή μοσχευμάτων που έχουν δωριθεί με σκοπό τη δημόσια διάθεση. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι από τα άτομα που αναζητούν ένα μόσχευμα από την παγκόσμια δεξαμενή μοσχευμάτων, ένας στους τρεις δε θα βρουν συμβατό μόσχευμα, ενώ η αναζήτηση είναι αρκετά χρονοβόρα διαδικασία. Από την άλλη η ανάγκη του οργανισμού για μεταμόσχευση είναι άμεση. Αντιθέτως, ένα μόσχευμα που έχει φυλαχθεί για οικογενειακή χρήση διατίθεται άμεσα στον ασθενή (μέσα σε λίγες ημέρες). Εξάλλου, τα μοσχεύματα που διατίθενται από την παγκόσμια δεξαμενή δε γνωρίζουμε αν προέρχονται από άτομα τα οποία εμφάνισαν κάποια γενετική νόσο κατά τη διάρκεια της ζωής τους, σε αντίθεση με ένα οικογενειακό μόσχευμα το οποίο έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε για πιθανό εντοπισμό συγκεκριμένων παραγόντων προδιάθεσης, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.

Το περιφερικό αίμα και ο μυελός των οστών είναι και αυτά πηγές αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων. Τα συγκριτικά όμως πλεονεκτήματα των βλαστικών κυττάρων που προέρχονται από ΟΠ.Α. έχουν δώσει προβάδισμα στην έρευνα και τις εφαρμογές τους στη θεραπεία όλο και περισσότερων παθήσεων τα τελευταία χρόνια. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι τα κύτταρα του ΟΠ.Α. χρησιμοποιούνται πολλές φορές ως συμπληρωματικό μόσχευμα όταν υπάρχει διαθέσιμο ένα μόσχευμα μυελού οστών ή περιφερικού αίματος από συμβατό δότη.

Ωστόσο, τη σημαντικότερη εφαρμογή της οικογενειακής φύλαξης βλαστικών κυττάρων αποτελεί η μεταμόσχευση μεταξύ αδελφών. Η πιθανότητα απόλυτης συμβατότητας μεταξύ αδελφών είναι 25% και μάλιστα ο υγιής συμβατός αδελφός/ή αποτελεί πάντα την προτιμητέα επιλογή όταν υπάρχει από τους αιματολόγους. Σημαντικό πλεονέκτημα των μοσχευμάτων που φυλάσσονται για την οικογένεια είναι το γεγονός ότι ακόμα και όταν η συμβατότητα δεν είναι απόλυτη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία μεταξύ αδελφών. Με βάση πρόσφατη δημοσίευση, σε περισσότερους από 500 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ΟΠ.Α από ιστοσυμβατό αδερφό δότη τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά: τετραετής επιβίωση σε ποσοστό 91% για μη αιματολογικές κακοήθειες, όπως θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία και 56% σε περιπτώσεις αιματολογικής κακοήθειας (λευχαιμία, συμπαγείς όγκοι κ.λπ.). Η δημοσίευση υποστηρίζει ακράδαντα την οικογενειακή φύλαξη ομφαλοπλακουντιακού αίματος για αλλογενή χρήση από ιστοσυμβατό αδελφό/ή συγκριτικά με μόσχευμα μυελού των οστών συμβατού μη συγγενή δότη.

Δρ. Εύη Πρωτοπαπαδάκη
Μοριακός Βιολόγος, Ανοσοβιολόγος (MSc, PhD)
www.stem-health.gr

Διαβάστε ακόμη στο health4you

Έγκυοι: Δείτε τι κάνει το στρες στο έμβρυο

Τα 12 συμπτώματα που «φωνάζουν» ότι είστε έγκυος

Τελικά μπορώ να πιω αλκοόλ στην εγκυμοσύνη;

Η έγκυος να φοβάται την επίσκεψη στον οδοντίατρο;