Οι ακτίνες UVA και UVB και ο αντίκτυπος στο δέρμα

Θεραπευτικά στην Ιατρική η υπεριώδης ακτινοβολία(UVA+UVB) χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλές δερματοπάθειες, όπως η ψωρίαση, η λεύκη, η σπογγοειδής μυκητίαση, ο ομαλός λειχήνας. Επιπλέον, το ορατό φως αποτελεί μέθοδο πρώτης εκλογής για την αντιμετώπιση του νεογνικού ικτέρου. Η υπέρυθρη ακτινοβολία και το ορατό φως είναι σχετικά ακίνδυνα για τον άνθρωπο ενώ η υπέρυθρη ακτινοβολία ενοχοποιείται μόνο για την πρόκληση θερμότητας στο δέρμα, καθώς και για την ενίσχυση της βλαπτικής δράσης της υπεριώδους ακτινοβολίας.

Η υπεριώδης ακτινοβολία, ειδικότερα  η UVB είναι η κατ’ εξοχήν υπεύθυνη για όλες σχεδόν τις βλαπτικές επιδράσεις στον άνθρωπο. Η απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας γίνεται σε διάφορα επίπεδα του δέρματος. Η UVΑ απορροφάται κυρίως στην επιδερμίδα, ενώ η UVB διεισδύει πολύ βαθύτερα, στο χόριο. Ο βαθμός της βλάβης που μπορεί να προκαλέσει η υπεριώδης ακτινοβολία στο δέρμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ώρα της ημέρας, η εποχή, το γεωγραφικό μήκος, το υψόμετρο, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η διάρκεια και τη συχνότητα της έκθεσης αλλά και το χρώμα και την ποιότητα του δέρματος.

Οι βλάβες από την υπεριώδη ακτινοβολία διακρίνονται σε οξείες και χρόνιες.

Στις οξείες κατατάσσονται:

• Το ηλιακό ερύθημα-ηλιακό έγκαυμα: συνοδεύεται από αίσθηση θερμότητας, οίδημα, πόνο και κνησμό.
• Η μελάγχρωση: ακολουθεί το ηλιακό ερύθημα και οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή μελανίνης και μεταφοράς της στα κερατινοκύτταρα.
• Οι φωτοδερματοπάθειες: ιδιοπαθείς φωτοδερματοπάθειες, όπως το πολύμορφο εξάνθημα από φως, η ηλιακή κνίδωση, η χρόνια ακτινική δερματίτιδα, αλλά και η επιδείνωση άλλων δερματοπαθειών όπως ο συστηματικός ή δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος, ο απλός έρπις κ.α
• Η φωτοευασθητοποίηση από φάρμακα: πρόκειται για αντιδράσεις φωτοευαισθησίας, που προκαλούνται σε ασθενείς που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, όπως τετρακυκλίνες, γριζεοφουλβίνη, κ.λπ

Στις χρόνιες βλάβες, οι οποίες είναι αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης και μακράς διαρκείας έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία, κατατάσσονται:

• Οι ακτινικές υπερκερατώσεις.
• Η ελάστωση του δέρματος.
• Η γεροντική φακή.
• Ο καρκίνος του δέρματος
• Η φωτογήρανση: δέρμα ξηρό, τραχύ με βαθιές ρυτίδες, ευρυαγγείες και διαταραχές στη μελάγχρωση.
• Η φωτοανοσοκαταστολή: ανοσολογικές διαταραχές, όπως οι μεταβολές στη λειτουργία και μορφολογία των κυττάρων Langerhans κ.α

Χρήσιμες συμβουλές για ασφαλή έκθεση στον ήλιο

Για τη διαφύλαξη της υγείας του δέρματος και όχι μόνο από τους κινδύνους της ηλιακής ακτινοβολίας, επιβάλλεται να λαμβάνονται κάποια  βασικά μέτρα:

• Αποφυγή έκθεσης  χωρίς λόγο στην ηλιακή ακτινοβολία. Η μειωμένη ή και καθόλου έκθεση στον ήλιο τους καλοκαιρινούς μήνες μεταξύ των ωρών 11π.μ.-4μ.μ.
• Η επιλογή ανοιχτόχρωμων δροσερών ενδυμάτων (βαμβακερά ή λινά) αν είναι δυνατό με μακριά μανίκια.Καπέλο με πλατύ γείσο και μεγάλα γυαλιά ηλίου
• Κατανάλωση αυξημένης ποσότητας νερού
• Καθημερινή χρήση (και τις συννεφιασμένες ημέρες) ενός αντηλιακού ευρέως φάσματος (UVA+UVB) με δείκτη προστασίας 15 και άνω, το οποίο εφαρμόζεται σε καθαρό δέρμα 30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο.
• Άτομα με αυξημένο αριθμό σπίλων θα πρέπει να μειώσουν στο ελάχιστο την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
• Αποφυγή μαυρίσματος με τεχνητό φως (σολάριουμ), διότι προκαλεί πρόωρη γήρανση και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Ιδιαίτερη προσοχή για την προστασία από τον ήλιο πρέπει να δίδεται από άτομα τα οποία  εργάζονται στο ύπαιθρο, αθλητές του σκι ή θαλασσίων σπορ ενώ δεν χρειάζεται να τονίσουμε πόσο πρέπει να προσέχουμε τα  μικρά παιδιά, στα οποία πρέπει να εφαρμόζεται αντηλιακό από την ηλικία των 6 μηνών και άνω και να εκτίθενται στον ήλιο με μέτρο.

Σωστά αντηλιακά για σωστή προστασία

Σε γενικές γραμμές ένα καλό αντηλιακό πρέπει να έχει τις ακόλουθες ιδιότητες:

• Να αντανακλά, διαχέει ή/και προσροφά την ηλιακή ακτινοβολία χωρίς να διασπάται σε τοξικά παράγωγα.
• Να είναι φωτοχημικώς σταθερό.
• Να έχει ανθεκτικότητα στον ιδρώτα, το θαλάσσιο νερό, το νερό της πισίνας.
• Να είναι δραστικό για μακρό χρονικό διάστημα σε επαναλαμβανόμενη χρήση
• Να μην επηρεάζει την ακεραιότητα του δέρματος.
• Να είναι κατάλληλα επιλεγμένο για τον τύπο και τον φωτότυπο του δέρματος.

Κλείνοντας, πρέπει να επισημαίνουμε τη σοβαρότητα με την οποία επιβάλλεται πλέον να αντιμετωπίζεται το ζήτημα της προστασίας από τον ήλιο. Το σημαντικότερο είναι πως, εκτός από τις άμεσα ορατές επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας, πρέπει όλοι να έχουμε κατά νου το γεγονός ότι η δράση του ηλιακού φωτός είναι αθροιστική για όλο το χρονικό διάστημα της ζωής μας και ότι προστατεύοντας το δέρμα μας από τον ήλιο επενδύουμε στη μελλοντική γενικότερη υγεία, την δική μας και των παιδιών μας.

Διαβάστε ακόμα στο health4you

6 sos ερωτήσεις για το μελάνωμα

Κονδυλώματα (HPV), ένας συνηθισμένος αλλά επικίνδυνος ιός

Ποια η αντιμετώπιση της ξηροδερμίας;

Πανάδες, όταν ο ήλιος αφήνει σημάδια

15 πράγματα που δεν ξέρετε για την ψωρίαση