Υπάρχουν πάντως προδιαθεσικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της, όπως ορμονικοί (μελατονίνη, αυξητική ορμόνη), εμβιομηχανικοί και γενετικοί, γεγονός που την καθιστά πολυπαραγοντική. Συχνότερη είναι η προεφηβική σκολίωση. Οι ήπιες παραμορφώσεις είναι ίσης κατανομής μεταξύ των δύο φύλων και εμφανίζονται στο γενικό πληθυσμό σε ποσοστό 3%-4%. Σε μεγαλύτερου βαθμού παραμορφώσεις υπάρχει ανισοκατανομή μεταξύ κοριτσιών και αγοριών σε αναλογία 8:1. Επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι διάφοροι παράγοντες όπως η σχολική τσάντα με μεγάλο βάρος, η διατροφή, η κακή στάση σώματος και η έλλειψη άσκησης μπορούν να προκαλέσουν σκολίωση. Τίποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει και δεν έχει τεκμηριωθεί.

Η ανίχνευση της παραμόρφωσης μπορεί να ξεφύγει από την προσοχή ακόμα και των ιατρών. Συνήθως παρατηρείται κλίση του κορμού προς τη μια πλευρά, ασυμμετρία της πλάτης, διαφορά ύψους των ώμων και κυρίως η προπέτεια της οπίσθιας επιφάνειας του ημιθωρακίου κατά τη θέση επίκυψης (Adam’s forward bending test).

Οι ακτινογραφίες γίνονται πάντα σε όρθια θέση σε προσθιοπίσθια και πλάγια προβολή, και συμπεριλαμβάνουν και τη λεκάνη. Ακτινολογικά η σκολίωση εκτιμάται με τον αριθμό των κυρτωμάτων και τη μέτρησή τους (σε μοίρες) με τη βοήθεια γωνιόμετρου και τη σκελετική ωρίμανση του ασθενή.

Πότε χρειάζεται θεραπεία για την ιδιοπαθής σκολίωση;

Γενικά, κυρτώματα έως και 25ο δεν απαιτούν θεραπευτική παρέμβαση. Η αντιμετώπιση μεγαλύτερων κυρτωμάτων πρέπει να είναι άμεση και πάντα σε συνάρτηση με το μέγεθος της παραμόρφωσης και με το βαθμό της επιδείνωσης. Οι επιπτώσεις από την καθυστερημένη αντιμετώπιση της παραμόρφωσης μπορεί να είναι:

• μεγάλη επιδείνωση ειδικά στην περίοδο της εφηβείας με την έκρηξη των ορμονών.
• καρδιοαναπνευστική δυσλειτουργία σε βαριές θωρακικές σκολιώσεις.
• ψυχολογικές εκδηλώσεις με εμφάνιση άγχους ή ντροπής για την παραμόρφωση του σώματος.

Σκολιώσεις που δεν υπερβαίνουν τις 40ο με το πέρας της ανάπτυξης, παραμένουν συνήθως σταθερές, ενώ μεγαλύτερου βαθμού συνήθως επιδεινώνονται με την ηλικία. έως και 25ο δεν απαιτεί θεραπεία, αλλά απλή παρακολούθηση, συνήθως ανά εξάμηνο. Κυρτώματα 25ο-40ο απαιτούν κορμικό κηδεμόνα έως και το τέλος της εφηβείας. Ο κηδεμόνας εμποδίζει την περαιτέρω επιδείνωση της παραμόρφωσης χωρίς απαραίτητα να τη διορθώνει, ενώ για να είναι αποτελεσματικός απαιτείται εφαρμογή πολλών ωρών και κατά τη διάρκεια του ύπνου (20 ώρες το 24ωρο). Η εφαρμογή αρχικά πρέπει να είναι σταδιακά αυξανόμενη, έτσι ώστε να μη δημιουργηθεί ψυχολογικό πρόβλημα στον ασθενή και εκδηλώσει έντονο αρνητισμό.

Κυρτώματα άνω των 40ο απαιτούν χειρουργική επέμβαση με τη μορφή της σπονδυλοδεσίας με την οποία επιτυγχάνεται πολύ ικανοποιητική διόρθωση σε μόνιμη βάση. Ο ασθενής κινητοποιείται συνήθως την τέταρτη μετεγχειρητική ημέρα και επανέρχεται στις σχολικές δραστηριότητες σε τρεις εβδομάδες.

Δρ Βλάχου Μαρία
Ορθοπαιδικός Χειρουργός Παίδων και Εφήβων, Επιστημονική Υπεύθυνη Παιδοορθοπεδικής Κλινικής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ