• με τη σωματική (κακοποίηση),
• με τη λεκτική (απειλές, κοροϊδίες ή με ηλεκτρονική μορφή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή κοινωνικών δικτύων - facebook), και
• με την κοινωνική (απομόνωση των παιδιών από δραστηριότητες του σχολείου).

Στην περίπτωση του εκφοβισμού, ο «τραμπούκος» παρενοχλεί προκλητικά το παιδί μπροστά στους άλλους συμμαθητές του, και προσπαθεί να του επιβληθεί και να το ελέγξει μέσω της βίας. Μερικά παιδιά που έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού, φοβούνται να πάνε σχολείο, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στην τάξη ή εκδηλώνουν διάφορα συμπτώματα όπως κεφαλαλγίες ή κοιλιακά άλγη.

Ακόμα και αν δεν πιστεύετε ότι το παιδί σας αποτελεί θύτη, θύμα ή απλώς παρευρίσκεται σε τέτοια επεισόδια, θα το βοηθούσατε υποβάλλοντάς το στις ακόλουθες ερωτήσεις: «Πώς πάνε τα πράγματα στο σχολείο;», «Ποια είναι η γνώμη σου για τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης;», «Υπάρχει κάποιος που παρενοχλείται ή εκφοβίζεται από άλλους;».

Εφόσον το παιδί σας είναι θύμα εκφοβισμού εκπαιδεύστε το να κοιτάει τον «τραμπούκο» κατάματα, να ορθώνει το ανάστημά του, να διατηρεί την ψυχραιμία του σε μια δύσκολη κατάσταση και να μη διστάζει να αποχωρεί περιφρονητικά όποτε αυτό απαιτείται:

• Μάθετε το παιδί σας πώς να λέει με σταθερή, αποφασιστική και αυστηρή φωνή «Δεν μου αρέσει και δεν ανέχομαι αυτό που κάνεις», «Σταμάτησε αυτό που κάνεις, αλλιώς θα σε αναφέρω στο Διευθυντή».
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να δημιουργούν φιλίες καλώντας συμμαθητές τους στο σπίτι σας, αφού τα μοναχικά παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο να πέσουν θύματα παρενόχλησης.
• Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή του παιδιού σας σε δραστηριότητες που το ενδιαφέρουν. Η συμμετοχή σε τέτοιες δραστηριότητες, όπως είναι τα ομαδικά αθλήματα, οι ομάδες μουσικής και οι κοινωνικοί σύλλογοι βοηθούν το παιδί σας να αναπτύξει νέες ικανότητες και κοινωνικές δεξιότητες. Τα παιδιά που αισθάνονται ικανοποιημένα από τις σχέσεις τους με άλλα παιδιά είναι λιγότερο ευάλωτα στον εκφοβισμό.
• Ενημερώστε το σχολείο για το πρόβλημα και προσπαθήστε να βρείτε λύσεις σε συνεργασία με τη διεύθυνση.

Στην αντίθετη περίπτωση, που το παιδί σας είναι ο «τραμπούκος», το πρόβλημα είναι εξίσου σοβαρό. Όταν ενηλικιωθούν αυτά τα παιδιά, παρουσιάζουν προβλήματα στο εργασιακό τους περιβάλλον, στην οικογένειά τους, ακόμα και με το νόμο. Θα πρέπει να βάλετε φραγμό στην επιθετική συμπεριφορά του παιδιού σας, να αποτελείτε κι εσείς οι ίδιοι θετικό πρότυπο κοινωνικής συμπεριφοράς και να του εξηγήσετε ότι μπορεί να επιτύχει τους στόχους τους χωρίς να καταφεύγει σε κοροϊδίες, απειλές ή βία.

Μαρία Τοπούζη-Χατζηγεωργίου
Παιδίατρος, Συνεργάτις Παίδων ΜΗΤΕΡΑ