1. Διαχείριση του Ψυχολογικού Στρες. Το χρόνιο ψυχολογικό στρες είναι ένας από τους κύριους παράγοντες υπερέκκρισης κορτιζόλης. Τεχνικές όπως η τακτική εξάσκηση στη βαθιά διαφραγματική αναπνοή, ο διαλογισμός και η ενσυνειδητότητα (mindfulness-based stress reduction - MBSR) και η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) έχουν αποδειχθεί σε κλινικές μελέτες ότι μειώνουν σημαντικά την ενεργοποίηση του άξονα υποθάλαμος–υπόφυση–επινεφρίδια (HPA axis).

2. Ποιοτικός και επαρκής ύπνος. Η χρόνια έλλειψη ύπνου συνδέεται με διαταραχή του κιρκαδικού ρυθμού και αύξηση της βασικής έκκρισης κορτιζόλης. Συνιστώνται 7–9 ώρες νυχτερινού ύπνου για τους ενήλικες καθώς και η Τήρηση σταθερού ωραρίου ύπνου αλλά και η αποφυγή έκθεσης σε οθόνες και έντονο φως πριν την κατάκλιση.

3. Τακτική φυσική δραστηριότητα – αλλά με μέτρο. Η μέτριας έντασης αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα, ποδηλασία, κολύμβηση) συμβάλλει στη μείωση της κορτιζόλης μέσω της βελτίωσης της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας και της ψυχικής ευεξίας. Αντιθέτως, η υπερβολική ή παρατεταμένη υψηλής έντασης άσκηση μπορεί να προκαλέσει παροδική αύξηση της κορτιζόλης.

4. Διατροφή με αντιφλεγμονώδη χαρακτηριστικά. Η διατροφή επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία του HPA άξονα. Συγκεκριμένα, συνιστώνται επαρκής πρόσληψη βιταμινών του συμπλέγματος Β και βιταμίνης C, που εμπλέκονται στον μεταβολισμό των επινεφριδίων, η κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων (ψάρια, λιναρόσπορος, καρύδια) και η αποφυγή υπερκατανάλωσης ζάχαρης, καφεΐνης και επεξεργασμένων τροφών, που προάγουν τη φλεγμονή και ενισχύουν την κορτιζολαιμία.

5. Προσαρμογόνα βότανα (Adaptogens). Ορισμένα φυτικά σκευάσματα έχουν φανεί να ρυθμίζουν την απάντηση στο στρες, δρώντας υποστηρικτικά στον HPA άξονα, όπως είναι η Ashwagandha (Withania somnifera), Rhodiola rosea και το Holy basil (Ocimum sanctum).

Αν και τα προκαταρκτικά δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με ιατρική καθοδήγηση, ιδίως σε ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα ή λήψη φαρμακευτικής αγωγής.

6. Κοινωνική υποστήριξη και θετικές διαπροσωπικές σχέσεις. Η ενεργός συμμετοχή σε υποστηρικτικά κοινωνικά δίκτυα και η καλλιέργεια συναισθηματικών δεσμών έχει συσχετιστεί με χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, μειώνοντας τις συνέπειες του στρες στην υγεία.

Η αποτελεσματική μείωση της κορτιζόλης απαιτεί μια πολυπαραγοντική, εξατομικευμένη προσέγγιση που εστιάζει τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική ευεξία. Η ενσωμάτωση υγιεινών συνηθειών στην καθημερινότητα μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος και τη συνολική ποιότητα ζωής. Σε περιπτώσεις παθολογικής υπερκορτιζολαιμίας (π.χ. νόσος Cushing), απαιτείται άμεση ενδοκρινολογική διερεύνηση και εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση.