Η εγχείρηση που χρειάζεται για να αφαιρεθεί ένας όγκος της κεφαλής του παγκρέατος (η λεγόμενη εγχείρηση Whipple) είναι αυτή που απαιτεί την μεγαλύτερη εμπειρία και ειδική εκπαίδευση από οποιαδήποτε άλλη στην κοιλιά. Είναι αυτή που είναι μακράν η τεχνικά απαιτητικότερη. Ακριβώς γιατί αυτή η συγκεκριμένη ειδική εμπειρία είναι σπάνια, πάνω από το 95% των όγκων αυτών ονομάζονται ανεγχείρητοι από τους περισσότερους χειρουργούς. Φυσικά μπορεί όντως να είναι ανεγχείρητοι εάν π.χ. έχουν δώσει ήδη μεταστάσεις, αλλά υπάρχουν και άλλοι όγκοι που ονομάζονται ανεγχείρητοι διότι μπορεί να είναι μεγάλοι σε μέγεθος, ή διότι επεκτείνονται πρός το δωδεκαδάκτυλο, ή προς μεγάλες αρτηρίες και φλέβες.

Λόγω της ειδικής και μακρόχρονης ενασχόλησής μας με τις νόσους του παγκρέατος (όπως εύκολα διαπιστώνεται από την αμερικανική και διεθνή βιβλιογραφία), έχουμε αναπτύξει μεθόδους ώστε να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τέτοιους όγκους, ακόμα και αν αρχικά θεωρούνται “ανεγχείρητοι”. Εδώ θα αναφέρουμε μερικές τέτοιες μεθόδους:

Όταν ο όγκος είναι αρκετά εκτεταμένος στην περιοχή του παγκρέατος και έτσι διηθεί σε μεγάλη έκταση την πυλαία φλέβα, ή και την άνω μεσεντέριο αρτηρία και την ηπατική αρτηρία, τότε θεωρείται “τοπικά ανεγχείρητος”, σε αντίθεση δηλαδή με τις περιπτώσεις των πολλάπλών μακρινών μεταστάσεων. Στην περίπτωση αυτή ακολουθούμε την μέθοδο της προεγχειρητικής χημειοθεραπείας, ή και ακτινοθεραπείας (neoadjuvant chemoradiation therapy) προκειμένου να επιτύχουμε σημαντική συρίκνωση του όγκου, δηλαδή “υποσταδιοποίηση” (downstaging) και έτσι να απελευθερωθούν τα διηθημένα αγγεία και να καταστεί εγχειρήσιμος.

Όταν ο όγκος διηθεί την πυλαία φλέβα ή την άνω μεσεντέριο φλέβα γενικά οι χειρουργοί στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς τον θεωρούν ανεγχείρητο. Στην πραγματικότητα όμως αυτό μπορεί να μην είναι έτσι. Πρώτα πρέπει να μελετηθεί με εξαντλητική λεπτομέρεια το μήκος της φλέβας που είναι διηθημένο, καθώς και το ποσοστό της περιφέρειας που είναι διηθημένο. Η μελέτη αυτή θέλει ειδική εμπειρία τόσο από τον χειρουργό, όσο και από τον ακτινολόγο και στενή συνεργασία μεταξύ τους, όπως επίσης απαιτείται και ιδιαίτερη ψηφιακή απεικονιστική τεχνολογία. Σε πολλές περιπτώσεις διήθησης λοιπόν των φλεβών αυτών, είναι δυνατή η αφαίρεση του διηθημένου τμήματός τους και η αντικατάστασή του με μόσχευμα, το οποίο προέρχεται είτε από άλλη φλέβα του ίδιου του ασθενούς, είτε από τεχνητό μόσχευμα. Αυτή την τεχνική την έχουμε χρησιμοποιήσει πολλές φορές και έχουμε επιτύχει ριζικές, θεραπευτικές εκτομές σε όγκους που θεωρήθηκαν ανεγχείρητοι τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.

Κατά την εγχείρηση της παγκρεατεκτομής δεν αφαιρείται μόνο η περιοχή του παγκρέατος με τον όγκο, αλλά και όλος ο λιπώδης και λεμφαδενικός ιστός που περιβάλλει το πάγκρεας. Για να γίνει αυτό, πρέπει να απογυμνωθούν κυριολεκτικά όλες οι αρτηρίες και οι φλέβες της περιοχής, δηλαδή η πυλαία, άνω μεσεντέριος και σπληνική φλέβα, η άνω μεσεντέριος και η ηπατική αρτηρία, και η κάτω κοίλη φλέβα (όπως φαίνεται και στην παράπλευρη φωτογραφία). Έτσι πετυχαίνουμε ευρείς λεμφαδενικούς καθαρισμούς με περισσότερους από 15-20 λεμφαδένες. Μόνον έτσι η εγχείρησή μας θεωρείται ριζική και πραγματικά θεραπευτική. Οτιδήποτε άλλο που είναι λιγότερο από αυτό που περιγράφτηκε, θεωρείται ογκολογικά ανεπαρκές και προδιαθέτει τον ασθενή σε γρήγορη επανεμφάνιση του όγκου και μετάσταση.

Σε πολύ επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος που συγχρόνως έχουν μεταστάσεις στο ήπαρ, προχωρούμε σε παγκρεατεκτομή συγχρόνως με αφαίρεση της μιας ή των δύο ηπατικών μεταστάσεων που συνυπάρχουν. Τονίζεται ότι αυτό συμβαίνει σπάνια και ΠΟΤΕ όταν συνυπάρχουν πολλές μεταστάσεις στο ήπαρ. Η μέθοδος αυτή προϋποθέτει φυσικά χειρουργό με άριστη εμπειρία τόσο στην παγκρεατική, όσο και στην ηπατική χειρουργική. Είναι γνωστό όμως ότι, όπου και όταν αυτή η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί, βελτιώνει την επιβίωση συγκριτικά με το να μείνουν οι ηπατικές μεταστάσεις και να αντιμετωπιστούν μετεγχειρητικά με χημειοθεραπεία.

Γενικά, όπως και σε κάθε άλλο όργανο του σώματος, η μοναδική πιθανότητα ίασης από τον καρκίνο του παγκρέατος είναι η πραγματικά ριζική αφαίρεση. Αυτό που κάνουμε λοιπόν είναι πολύ εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό κατά την παγκρεατεκτομή και συντονισμένη προσπάθεια να καταστούν εγχειρήσιμοι οι αρχικώς ανεγχείρητοι όγκοι.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας www.digestive-surgery.gr