Έχει ανακαλυφθεί ότι αυτές οι ορμόνες δρουν πάνω στα καρκινικά κύτταρα τα οποία διαθέτουν στην επιφάνειά τους μόρια (οι λεγόμενοι υποδοχείς) ικανά να τις «συλλάβουν» και άρα να ευνοήσουν τη δράση διέγερσης αύξησης των  ογκικών κυττάρων  Αυτά τα κύτταρα, τα οποία ονομάζονται ορμονοευαίσθητα, παύουν να διαιρούνται αν υπάρξει κατάργηση ή ανταγωνισμός (εμπόδιση) της διεγείρουσας ορμόνης. Αυτή μπορεί να γίνει με την αφαίρεση των ωοθηκών στη γυναίκα ηλικίας κάτω των 50 ετών, με αναστολή ενός ενζύμου (το οποίο ονομάζεται αρωματάση) το οποίο παράγει οιστρογόνα στην εμμηνοπαυσιακή γυναίκα, χορηγώντας φάρμακα «αναστολείς της αρωματάσης», ή με τη χορήγηση «αντι-οιστρογόνου» φαρμάκου το οποίο ανταγωνίζεται τη δράση των οιστρογόνων.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της ορμονοθεραπείας;

Οι παρενέργειες της ταμοξιφαίνης δεν είναι πολύ συχνές· ενδέχεται να συνίστανται σε εξάψεις, αύξηση  βάρους, ελαφρές ναυτίες, απώλεια μαλλιών, κατακράτηση ύδατος, αιδοιικό κνησμό, σημαντικότερες κολπικές απώλειες. Αυτές οι παρενέργειες μειώνονται συχνά μετά από μερικές εβδομάδες.

Είναι σημαντικό να μιλάτε γι’αυτές στον γιατρό ο οποίος μπορεί να σας συνταγογραφήσει  κάποιο κατάλληλο φάρμακο.Tα άλλα ορμονικά φάρμακα που συνταγογραφούνται συχνά και ονομάζονται  αναστολείς της αροματάσης έχουν παρενέργειες παρόμοιες με τις παρενέργειες της ταμοξιφαίνης. Αυτή η τελευταία συνδέεται εξάλλου με χαμηλό κίνδυνο (2/1000) καρκίνου της μήτρας, του οποίου το χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι  η κολπική αιμορραγία η οποία επιβάλλει την   άμεση εξέταση της ασθενούς από γυναικολόγο.

Σημειώνουμε τέλος ότι όλες οι ορμονοθεραπείες συνδέονται με χαμηλό κίνδυνο (2 έως 5/100) φλεβίτιδων: ως εκ τούτου σε περίπτωση πρηξίματος-ερυθρότητας ή πόνου στο ύψος της γάμπας πρέπει να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας χωρίς καθυστέρηση.

Αν υπάρξει υποτροπή, είναι δυνατή η θεραπεία των μεταστάσεων με ορμονοθεραπεία;

Όταν ένας πρωτογενής όγκος περιέχει υποδοχείς οιστρογόνων (και άρα είναι ορμονοεξαρτώμενος), οι μεταστάσεις οι οποίες αναπτύσσονται αργότερα περιέχουν επίσης υποδοχείς οιστρογόνων. Αντίθετα, στις ασθενείς των οποίων ο όγκος δεν είχε υποδοχείς οιστρογόνων, οποιαδήποτε μορφή ορμονοθεραπείας προσφέρει λίγες πιθανότητες επιτυχίας.

Γιατί μου χορήγησαν χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία ενώ η διπλανή μου δεν υποβλήθηκε παρά μόνο σε χημειοθεραπεία;

Σήμερα  εξετάζουμε προσεκτικά αν ο καρκίνος είναι ικανός ή όχι να αντιδράσει ευνοϊκά στην ορμονοθεραπεία. Aν πρόκειται για ορμονοανεξάρτητο καρκίνο, η ορμονοθεραπεία είναι άχρηστη επειδή είναι αναποτελεσματική·σε αυτή την περίπτωση, η χημειοθεραπεία καθίσταται  η καλύτερη δυνατή επιλογή.

Είναι επίσης δυνατόν,επιπλέον της ορμονοθεραπείας η θεραπεία να συμπληρωθεί με χημειοθεραπεία.Η ελπίδα έγκειται στο γεγονός ότι τα ορμονοευαίσθητα κύτταρα συχνά είναι και  χημειοευαίσθητα.Σε τέτοιους  συνδυασμούς, ο παράγοντας «ηλικία» και ο κίνδυνος υποτροπής ασκούν  σημαντική επίδραση: η χημειοθεραπεία θα προστίθεται συχνότερα στην ορμονοθεραπεία στις νεότερες γυναίκες και στις γυναίκες υψηλού κινδύνου υποτροπής.

Θεόδωρος Λιακάκος, Μαιευτήρα Γυναικολόγο- Χειρουργό Μαστού. Περισσότερες πληροφορίες στο http://www.drliakakos.gr και στα 210 7290027 -210 4976800