Ο χαλβάς αποτελεί αναμφισβήτητα το πιο διαδεδομένο γλυκό της νηστείας και όχι μόνο. Η ιστορία του είναι μακροχρόνια καθώς αποτελεί παραδοσιακό γλυκό εδώ και αρκετές γενιές. Όσον αφορά την ονομασία του φαίνεται να προέρχεται από την αραβική λέξη «hulw» (χαλβά), που σημαίνει γλυκό.Στο κείμενο που ακολουθεί θα δούμε μαζί τα κυριότερα είδη χαλβά, τα υλικά, τη διατροφική τους αξία αλλά και τα οφέλη από την κατανάλωσή τους ώστε να κάνετε την κατάλληλη επιλογή στο τραπέζι της σαρακοστής.

Ποια είναι τα είδη του χαλβά;

Τα κυριότερα είδη χαλβά που συναντάμε σήμερα στην αγορά είναι:

Ο χαλβάς από ταχίνι (σησαμένιος)

Ο χαλβάς από αλεύρι

Ο Σιμιγδαλένιος

Ποια είναι η διατροφική αξία του χαλβά;

Τα τρία είδη χαλβά που μόλις αναφέραμε διαφέρουν σημαντικά στα υλικά παρασκευής τους με αποτέλεσμα να διαφοροποιείται και η θερμιδική και η θρεπτική τους αξία. Πάμε λοιπόν να δούμε ποια είναι η διατροφική αξία τους καθενός ξεχωριστά.

Χαλβάς από ταχίνι (σησαμένιος)

Ο χαλβάς από ταχίνι ή αλλιώς σησαμένιος χαλβάς έχει ως βασικά υλικά το ταχίνι,το μέλι καιτους ξηρούς καρπούς

Ποια οφέλη προσφέρει στην υγεία και τη διατροφή μας;

Καλά λιπαρά και λιγνάνες για την υγεία της καρδιάς. Λόγω της περιεκτικότητάς του σε ταχίνι και σε ξηρούς καρπούς μπορεί να προσφέρει πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Αρχικά, αποτελεί  πηγή μονοακόρεστων και πολυακόρεστων «καλών» λιπαρών οξέων, τα οποία συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς και την προστασία από την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων.

Ταυτόχρονα, ο σησαμένιος χαλβάς, είναι πλούσιος σε λιγνάνες. Οι λιγνάνες ανήκουν στην κατηγορία των φυτοοιστρογόνων, ενώσεων δηλαδή που μιμούνται τη δράση των γυναικείων ορμονών και φαίνεται να δρουν ευεργετικά για την υγεία της καρδιάς.

Ασβέστιο, μαγνήσιο και φώσφορος για γερά οστά

Επιπροσθέτως, ο σησαμένιος χαλβάς είναι καλή πηγή ασβεστίου, μαγνησίου και φωσφόρου, συστατικά απαραίτητα για την υγεία των οστών τη λειτουργία του μυϊκού και του νευρικού συστήματος.Όσον αφορά το μυϊκό σύστημα, λόγω των ξηρών καρπών ο χαλβάς αποτελεί καλή πηγή πρωτεϊνών ιδίως στην περίοδο της νηστείας όπου οι ζωικές πρωτεΐνες απουσιάζουν από τη διατροφή.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β για ενέργεια

Επιπλέον, περιέχει  βιταμίνες Β1, Β2 και νιασίνη οι οποίες ενισχύουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και συμβάλλουν στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών και την παραγωγή ενέργειας.

Ποιο είναι όμως το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του;

Το μεγαλύτερο ίσως πλεονέκτημα του χαλβά έναντι των υπολοίπων γλυκών είναι η αντικατάσταση της ζάχαρης με μέλι. Το μέλι αποτελεί καλύτερη γλυκαντική ουσία η οποία προσδίδει έντονη γλυκιά γεύση και σε αντίθεση με τη ζάχαρη μας εφοδιάζει με βιταμίνες, μικροθρεπτικά συστατικά και φυσικά σάκχαρα.

Tip: Ελέγξτε την ετικέτα του χαλβά που αγοράζετε αποφύγετε όσους περιέχουν σιρόπι γλυκόζης ή φρουκτόζης στην ετικέτα και επιλέξτε κάποιον που να περιέχει μέλι ως γλυκαντικό.

Πόσες θερμίδες περιέχει ο σησαμένιος χαλβάς;

Ο σησαμένιος χαλβάς στην αγορά υπάρχει με μία ευρεία γκάμα γευστικών επιλογών που περιλαμβάνουν χαλβά με κακάο, με βανίλια, με μαστίχα με ξηρούς καρπούς, με σοκολάτα, κ.α. Η διατροφική τους αξία συνοψίζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Πόσο μπορώ να καταναλώσω;

Ο χαλβάς αποτελεί ένα «θερμιδικά πυκνό» τρόφιμο καθώς σε μικρή ποσότητα περιέχει αρκετές θερμίδες. Ως εκ τούτου, μία καλή ποσότητα είναι αυτή των 30γρ, όσο δηλαδή το μέγεθος ενός σπιρτόκουτου, 1-2 φορές την ημέρα ανάλογα τις ημερήσιες ανάγκες σας.

Tip: Αν δυσκολεύεστε να αντισταθείτε και να καταναλώσετε μικρή ποσότητα αποφύγετε να αγοράσετε τη μεγάλη συσκευασία. Πλέον, υπάρχουν συσκευασίες των 30γρ που θα σας βοηθήσουν να έχετε τον έλεγχο της μερίδας που καταναλώνετε!

Χαλβάς από αλεύρι: Η παραδοσιακή επιλογή

Αναπολώντας στιγμές της παιδικής μου ηλικίας από το σπίτι της γιαγιάς μου την περίοδο της νηστείας δε θα μπορούσα να μην αναφέρω την εκδοχή του χαλβά από αλεύρι. Πρόκειται για μία παραδοσιακή συνταγή η οποία παρασκευάζεται με βασικά υλικά το αλεύρι, το ελαιόλαδο, την κανέλα, το καρύδι, το πετιμέζι. Σερβίρετε σε μικρές μερίδες σχηματισμένες στο χέρι με το κουτάλι.

Ποια είναι η διατροφική αξία του χαλβά με αλεύρι;

Ελαιόλαδο & καρύδια για την υγεία της καρδιάς.Αρχικά, λόγω του ελαιόλαδου είναι πλούσιος σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Ως εκ τούτου εμφανίζει θετικές επιδράσεις στην υγεία της καρδιάς η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών της διατροφής μας με μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά βελτιώνει τα λιπίδια του αίματος και μειώνει την ολική αλλά και την LDL «κακή» χοληστερόλη.

Επιπλέον, είναι μία εξαιρετική πηγή φαινολικών αντιοξειδωτικών που προστατεύουν τα λιπίδια του αίματος, και την LDL «κακή» χοληστερόλη, από την οξείδωση μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο για δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Τέλος, χάρις στα καρύδια περιέχει απαραίτητα ακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία συμβάλλουν επίσης θετικά στην υγεία της καρδιάς.

Πετιμέζι για γλυκιά γεύση και σίδηρο

Ως γλυκαντικό στην περίπτωση του χαλβά από αλεύρι χρησιμοποιείται το πετιμέζι. Όπως και στο σησαμένιο χαλβά η αντικατάσταση της ζάχαρης αναβαθμίζει τη διατροφική του αξία. Το πετιμέζι είναι το σιρόπι που παρασκευάζεται βράζοντας και ξαφρίζοντας τον χυμό των πατημένων σταφυλιών (τον μούστο). Η αντικατάσταση της ζάχαρης από πετιμέζι εφοδιάζει το χαλβά από αλεύρι με βιταμίνες του συμπλέγματος Β, ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο και σίδηρο.

Κανέλα σύμμαχος στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη

Τέλος ο χαλβάς από αλεύρι περιέχει κανέλα η οποία φαίνεται να έχει αντιμικροβιακή και αντιθρομβωτική δράση καθώς και θετικές επιδράσεις στη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.

Σιμιγδαλένιος Χαλβάς: Είναι το ίδιο υγιεινός;

Ας περάσουμε τώρα στο σιμιγδαλένιο χαλβά. Εδώ τα υλικά διαφοροποιούνται αρκετά καθώς ο σιμιγδαλένιος χαλβάς παρασκευάζεται χρησιμοποιώντας κυρίως σιμιγδάλι, ζάχαρη,λάδι ή βούτυροαμύγδαλα.

Πολλές φορές θεωρείται ως πιο υγιεινή επιλογή καθώς περιέχει λιγότερες θερμίδες από το σησαμένιο. Ωστόσο, όπως σε κάθε τρόφιμο έτσι ο και στο χαλβά δε θα πρέπει να αξιολογούμε μόνο τη «θερμιδική πυκνότητα» αλλά και τη «θρεπτική πυκνότητα» του τροφίμου.

Υλικά και διατροφική αξία

Ο σιμιγδαλένιος χαλβάς παρασκευάζεται με βούτυρο. Το γεγονός αυτό αυξάνει την περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λιπαρά τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν την «κακή» (LDL) χοληστερόλη και την αθηρωματική πλάκα και σχετίζονται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Επιπλέον, στην παρασκευή του χρησιμοποιείται αρκετή ποσότητα ζάχαρης η οποία το μόνο που προσφέρει στον οργανισμό μας είναι «κενές θερμίδες» αφού μας προσδίδει μόνο ενέργεια χωρίς κανένα θρεπτικό συστατικό.Με δεδομένα όλα τα προηγούμενα είναι σαφές πως λόγω των υλικών του άρα και της ποιότητας των θερμίδων δεν αποτελεί εξίσου θρεπτική επιλογή όσο ο σησαμένιος χαλβάς αλλά και ο χαλβάς με αλεύρι!

Tip: Αν ωστόσο προτιμάτε το σιμιγδαλένιο, φτιάξτε το δικό σας, μειώνοντας την ποσότητα της ζάχαρης και αντικαθιστώντας το βούτυρο με μαργαρίνη που περιέχει και βούτυρο ή ελαιόλαδο!

Τι να κρατήσετε;

Ο χαλβάς αποτελεί μία υγιεινή επιλογή γλυκού για την περίοδο της νηστείας και όχι μόνο.  Επιλέξτε χαλβά από ταχίνι (σησαμένιο) ή χαλβά με αλεύρι καθώς λόγω των υλικών παρασκευής τους υπερτερούν σε θρεπτικά συστατικά και προσφέρουν ευεργετικά οφέλη για την υγεία. Απολαύστε το χαλβά έχοντας πάντα κατά νου τη συχνότητα και το μέγεθος της μερίδας.

Κωνσταντίνος Μπακόπουλος, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ