Πάνω από 360 εκατομμύρια άτομα πάσχουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Και αναμένεται ότι, το 2030, ποσοστό μεγαλύτερο του 10% του συνολικού πληθυσμού θα έχει σακχαρώδη διαβήτη. Με τους μισούς ασθενείς να είναι αδιάγνωστοι, το 50% να έχει εμφανίσει ήδη επιπλοκές τη στιγμή της διάγνωσης και μόλις το 6% να ελέγχει αποτελεσματικά τη νόσο, έτσι ώστε να αποφεύγει την εμφάνιση επιπλοκών, ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί ήδη τη μεγάλη πρόκληση και στοίχημα για τα συστήματα υγείας όλου του κόσμου.

Τι είναι ο διαβήτης;

Πρόκειται για ένα νόσημα που αφορά στον τρόπο με τον οποίο o οργανισμός χρησιμοποιεί, μεταβολίζει, τα συστατικά που λαμβάνει με την τροφή του. Η εμφάνιση διαβήτη πρακτικά σημαίνει έλλειψη ινσουλίνης.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και έχει ως αποστολή την ορθολογική χρησιμοποίηση κυρίως της γλυκόζης, αλλά και του λίπους και των πρωτεϊνών της τροφής. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ινσουλίνη είναι το κλειδί, το οποίο ανοίγει κάθε φορά τα κατάλληλα κύτταρα για να μπουν μέσα τους, η γλυκόζη, τα λίπη και οι πρωτεΐνες και να αποθηκευτούν ή να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα.

Η έλλειψη ινσουλίνης που παρατηρείται στο διαβήτη μπορεί να οφείλεται στην αδυναμία του παγκρέατος να παράγει επαρκή επίπεδα της ορμόνης (πχ., στο διαβήτη τύπου 1, όπου η ολοκληρωτική καταστροφή των κυττάρων του παγκρέατος έχει ως αποτέλεσμα τη μη παραγωγή ινσουλίνης, ή στα τελικά στάδια του διαβήτη τύπου 2, όπου ο βαθμός έλλειψης ποικίλει) ή στην αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη που παράγει (αντίσταση στην ινσουλίνη, χαρακτηρίζει την πλειονότητα των περιστατικών με διαβήτη τύπου 2).

Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη

Η έννοια «διαβήτης» περιλαμβάνει διαφορετικές νοσολογικές οντότητες. Περιλαμβάνει το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, όπου ουσιαστικά ο οργανισμός του ασθενούς επιτίθεται και καταστρέφει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, εμφανίζεται νωρίς (παιδική, εφηβική ηλικία), πολλές φορές «ως κεραυνός εν αιθρία» και χαρακτηρίζεται από την πλήρη εξάρτηση του ατόμου από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης. Αφορά το 10% περίπου των περιστατικών με διαβήτη.

Από την άλλη πλευρά, ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, εισβάλει με ύπουλο τρόπο, πολλές φορές χωρίς συμπτώματα, εμφανίζεται κατά τη μέση ηλικία και χαρακτηρίζεται από την προοδευτική έκπτωση της λειτουργίας του παγκρέατος και την ύπαρξη αντίστασης στην ινσουλίνη στους περισσότερους ασθενείς. Αφορά τη συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με διαβήτη και σε αυτόν πρόκειται να επικεντρωθεί το υπόλοιπο του άρθρου.

Ο διαβήτης κύησης και ο δευτεροπαθής διαβήτης αποτελούν άλλες σπανιότερες εκδηλώσεις.

Συμπτώματα Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Πέραν της αναφοράς των «κλασσικών» συμπτωμάτων της νόσου (πολυουρία, πολυδιψία, νυκτουρία – το να σηκώνεται κάποιος πάνω από 1-2 φορές τη νύκτα για να πάει στην τουαλέτα, απώλεια βάρους), ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα άτυπα, πρόδρομα συμπτώματα της νόσου.

Έτσι, άτομα με κεντρική παχυσαρκία και/ή οικογενειακό ιστορικό, τα οποία εμφανίζουν

υποτροπιάζοντα επεισόδια δερματικών λοιμώξεων, υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις ή λοιμώξεις στα γεννητικά όργανα (πχ., μυκητιάσεις), κράμπες ή έντονη, ανεξήγητη και επιδεινούμενη μυϊκή αδυναμία, τραύματα τα οποία αργούν να «κλείσουν», καλό θα είναι να μετρήσουν το σάκχαρό τους. Πολλές φορές, η διάγνωση του διαβήτη γίνεται τυχαία, μετά από κάποιο check up, και ρωτώντας αργότερα ο ιατρός, ανακαλύπτει την ύπαρξη τέτοιων συμπτωμάτων πολύ καιρό πριν.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει το διαβήτη επικίνδυνο;

Πρόκειται για μια νόσο «φθοράς» του οργανισμού, η οποία εξελίσσεται και στην ουσία δεν θεραπεύεται, απλά ελέγχεται. Ειδικά για το διαβήτη τύπου 2, τη στιγμή της διάγνωσης η νόσος έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό, όπου οι μισοί ασθενείς έχουν ήδη εμφανίσει επιπλοκές. Επιπλοκές που οφείλονται στο γεγονός ότι ο διαβήτης προσβάλλει όλα τα αγγεία του οργανισμού, τόσο τα μικρά (μικρο-αγγειοπάθεια) όσο και τα μεγάλα ( μακρο-αγγειοπάθεια). Το αποτέλεσμα της μικρο-αγγειοπάθειας είναι ότι ο διαβήτης προκαλεί εκδηλώσεις από τα μάτια, τους νεφρούς και τα νεύρα, ενώ της μακρο-αγγειοπάθειας είναι ότι αυξάνονται δραματικά τα ποσοστά εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εμφραγμάτων από την καρδιά, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και η εμφάνιση περιφερικής αγγειοπάθειας.

Ο έλεγχος αυτών των επιπλοκών απαιτεί μια συστηματική, όσο και πολυπαραγοντική προσέγγιση. Στο επίκεντρο αυτής της προσέγγισης βρίσκεται ο ίδιος ο ασθενής. Ο οποίος καλείται να αποδεχθεί αρχικά τη νόσο του και στη συνέχεια να υιοθετήσει μια σειρά αλλαγών στον τρόπο ζωής του, για να προστατεύσει πρακτικά τον ίδιο τον εαυτό του. Πρέπει να βάλει πρόγραμμα, να αλλάξει κάποιες από τις διατροφικές του συνήθειες, να ασκείται και να ενημερώνεται, έτσι ώστε στο τέλος να πετύχει τη λεγόμενη «αυτορρύθμιση», να γίνει ο ίδιος, ο «ιατρός του εαυτού του». Όλο αυτό περιλαμβάνει μια σειρά από υπερβάσεις, οι οποίες είναι πολύ δύσκολες εξ ορισμού για οποιονδήποτε μεσήλικα, που ζει πολλά χρόνια, με έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής.

Και αυτή είναι μια από τις παραμέτρους που κάνουν το χειρισμό του διαβήτη δύσκολο.

Φώτης Παπαγιαννόπουλος
Ιατρικός Διευθυντής Novo Nordisk Hellas

Διαβάστε ακόμα στο health4you

Διαβήτης κύησης: τι πρέπει να γνωρίζετε για εσάς και το μωρό σας;

Γιατί οι γεννημένοι από το 1966-1980 κινδυνεύουν περισσότερο από διαβήτη τύπου 2;

Έξι συμβουλές για τον σακχαρώδη διαβήτη και την κατανάλωση αλκοόλ στις γιορτές

Μπορώ να προλάβω τον σακχαρώδη διαβήτη;

Το περπάτημα κρατάει τον διαβήτη μακριά

Σακχαρώδης διαβήτης κύησης, από τη διάγνωση στη θεραπεία.