Ο όρος «φυσική δραστηριότητα», δηλαδή η κάθε μορφής κίνηση που παράγεται από τους σκελετικούς μύες σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς χώρους και απαιτεί κατανάλωση ενέργειας (όπως για παράδειγμα η βάδιση, η ενασχόληση με τον κήπο ή οι οικιακές εργασίες), συχνά συγχέεται με τον όρο «σωματική άσκηση», η οποία αφορά στην προγραμματισμένη, δομημένη και συστηματική σωματική δραστηριότητα, με στόχο τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης (της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, της δύναμης και της ευλυγισίας). Οι δύο όροι δεν είναι ταυτόσημοι, ωστόσο αποτελούν (και ιδιαίτερα η σωματική άσκηση) τα μέσα για τη βελτίωση της κατάστασης του καρδιοαναπνευστικού και μυοσκελετικού συστήματος, του λιπιδαιμικού και μεταβολικού προφίλ και της ποιότητας ζωής, σε όλο το ηλικιακό φάσμα της ζωής.

Το έτος 2020 χαρακτηρίστηκε από την έναρξη της πανδημίας COVID-19, το έτος 2021 που ακολούθησε χαρακτηρίστηκε από την πανδημία “deconditioning”, δηλαδή την πανδημία ελλιπούς φυσικής δραστηριότητας και κακής φυσικής κατάστασης. Η δεύτερη αυτή πανδημία, δεν επηρέασε μόνο τα άτομα που επιβίωσαν από την COVID-19 και βίωσαν τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές του συνδρόμου post COVID. Επηρέασε και το σύνολο σχεδόν των ατόμων με πληθώρα καρδιοαναπνευστικών νοσημάτων καθώς και σημαντικό ποσοστό του υγιούς πληθυσμού, ιδιαίτερα μεγαλύτερης ηλικίας [καθώς τα μέτρα περιορισμού που εφαρμόστηκαν για την μείωση της διασποράς της νόσου (lockdown), αν και αναγκαία, επίδρασαν αρνητικά στη φυσική τους κατάσταση]. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε πρόσφατη μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο ένα στα τέσσερα ηλικιωμένα άτομα δήλωσε ότι πλέον δεν μπορεί να περπατήσει τόσο μακριά, όσο πριν από το lockdown.

Για τα άτομα που πάσχουν από αναπνευστικά νοσήματα, όπως είναι οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, οι ασθενείς με Διάμεσες Πνευμονοπάθειες, οι ασθενείς με Πνευμονική Αγγειακή Νόσο αλλά και για τους ασθενείς με post-COVID σύνδρομο, η συστηματική φυσική δραστηριότητα (όπως π.χ η καθημερινή βάδιση) είναι αναγκαία για τη μείωση των συμπτωμάτων δύσπνοιας και εύκολης κόπωσης και τη βελτίωση της λειτουργικής τους κατάστασης. Όταν η φυσική δραστηριότητα συνδυάζεται με θεραπευτική άσκηση (δηλαδή με δομημένα και εξατομικευμένα προγράμματα αποκατάστασης για ενίσχυση της αντοχής, της δύναμης και της  ευλυγισίας, από ομάδα ειδικών στους οποίους συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, πνευμονολόγοι και εργοφυσιολόγοι) τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά.

Καθώς τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας έχουν πλέον αρθεί, ενώ ο αριθμός των ασθενών που μπορεί να ωφεληθεί από αυτές τις παρεμβάσεις συνεχώς αυξάνει, είναι αναγκαίο να επισημαίνεται από τους υγειονομικούς φορείς ότι η δομημένη, εξατομικευμένη άσκηση είναι ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό «φάρμακο», συνταγογραφούμενο σε πολλά συστήματα υγείας. Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να παρέχεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ασθενείς.

Απαραίτητο στοιχείο ενός υγιεινού τρόπου ζωής αποτελεί η καθημερινή, συστηματική φυσική ή θεραπευτική δραστηριότητα.

Συντονίστριες Επιστημονικής Ομάδας «Φυσιολογία & Παθοφυσιολογία του Αναπνευστικού Συστήματος-Πνευμονική Κυκλοφορία-Αποκατάσταση» της ΕΠΕ: Μητρούσκα Ιωάννα και Μπούτου Αφροδίτη.

Συντονίστρια εκ μέρους του ΔΣ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας: Ροβίνα Νικολέτα