Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού είναι σοβαρό σύμπτωμα και στους ενήλικους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του εναντίου.

Ποια τα είδη της αιματουρίας ;

1. Μικροσκοπική (τα ερυθρά αιμοσφαίρια στα ούρα είναι ορατά μόνο με το μικροσκόπιο στη γενική εξέταση ούρων)   ή
2. Μακροσκοπική (το χρώμα των  ούρων  είναι ερυθρό ή καφέ).
3. Ανώδυνη, δεν συνοδεύεται από άλλο σύμπτωμα, όπως πόνο ή τσούξιμο κατά την ούρηση (π.χ. καρκίνος ουροδόχου κύστεως, νεφρού ή αποχετευτικής μοίρας)  ή
4. Επώδυνη, συνύπαρξη πόνου κατά την ούρηση (π.χ. κωλικός νεφρού, ουρολοίμωξη)
5. Με ή χωρίς αιμοπήγματα (τα αιμοπήγματα είναι ένδειξη μεγάλης αιμορραγίας από το ουροποιητικό)
6. Αρχική, προέρχεται συνήθως από την ουρήθρα ( π.χ. ουρηθρίτιδα, στένωμα κ.α.)
7. Τελική, υποδηλώνει παθολογία στον κυστικό αυχένα
8. Ολική , είναι η συχνότερη και υποδηλώνει ότι η αιμορραγία προέρχεται από την ουροδόχο κύστη ή το ανώτερο ουροποιητικό (ουρητήρας, νεφρός).
9. Αυτόματη ή μετά από κόπωση (υγιή άτομα που υποβάλλονται σε βαριά σωματική κόπωση παρουσιάζουν πολλές φορές παροδική πρωτεϊνούρια και αιματουρία).
10. Με ή χωρίς συνοδό πρωτεϊνουρίας  (υποψία νεφροπάθειας).

Πρέπει να τονιστεί, ότι το ερυθρό χρώμα των ούρων δεν οφείλεται πάντοτε στην παρουσία αίματος. Άλλες καταστάσεις που χρωματίζουν τα ούρα ερυθρά είναι η αιμοσφαιρινουρία, η μυοσφαιρινουρία, η λήψη διαφόρων φαρμάκων (ριφαμπικίνη, φαινολοφθαλείνη, φαινοθειαζίνες κ.α.), η λήψη διαφόρων τροφών (παντζάρια, βατόμουρα) ή χρωστικών με τις τροφές (ροδαμίνη Β) κ.λπ. Στις περιπτώσεις αυτές, η γενική εξέταση ούρων αποκαλύπτει φυσιολογικό αριθμό ερυθρών.

Το συχνότερο αίτιο μακροσκοπικής αιματουρίας σε ασθενείς άνω των 50 ετών είναι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης.

 Αίτια αιματουρίας

• Κακοήθεια ουροποιητικού (καρκίνος νεφρού – ουροδόχου κύστεως -  προστάτου)
• Ουρολοίμωξη
• Λιθίαση ουροποιητικού
• Νεφροπάθειες (σπειραματονεφρίτιδες, πολυκιστική νόσος νεφρών, πυελονεφρίτιδα κ.α)
• Υπερπλασία – καρκίνος  προστάτη
• Φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά (ηπαρίνη, ασπιρίνη) ή ανοσοκατασταλτικά (κυκλοφωσφαμίδη)
• Τραυματισμός του ουροποιητικού
• Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση στο ουροποιητικό (προστατεκτομή, αφαίρεση όγκου κύστεως, μερική νεφρεκτομή κ.α) ή βιοψία.
• Έντονη σωματική άσκηση
• Προστατίτιδα στους άνδρες
• Αιματολογικές διαταραχές (αιμορροφιλία, λευχαιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.α)

Η μακροσκοπική αιματουρία είναι θορυβώδες σύμπτωμα που κινητοποιεί άμεσα τον ασθενή προς αναζήτηση ιατρικής βοήθειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ενδελεχής έλεγχος του ουροποιητικού αποκαλύπτει τελικά το υποκείμενο αίτιο. Αντίθετα, στη μικροσκοπική αιματουρία πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται υποκείμενη παθολογία.

Εξετάσεις για την διερεύνηση της αιματουρίας

• Φυσική εξέταση – λήψη ιατρικού ιστορικού
• Εξετάσεις αίματος (γενική αίματος, βιοχημική αίματος, PSA κ.α)
• Εξετάσεις ούρων (γενική – καλλιέργεια ούρων, κυτταρολογική ούρων)
• Απεικονιστικές εξετάσεις – Υπερηχογράφημα νεφρών και ουροδόχου κύστεως
• Ακτινογραφία ΝΟΚ (νεφρών, ουρητήρων, κύστεως)
• IVP (ενδοφλέβια πυελογραφία)
• πιο σπάνια: Αξονική τομογραφία (CT)
• Μαγνητική τομογραφία (MRI)
• Ουρηθροκυστεοσκόπηση (ενδοσκοπική εξέταση της ουρήθρας και της κύστης)
• Ουρητηροσκόπηση (ενδοσκοπική εξέταση των ουρητήρων)

Παρά τον ενδελεχή  έλεγχο που γίνεται μπορεί κάποιες φορές να μην βρεθεί το αίτιο της αιματουρίας. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής θα πρέπει να επανεξεταστεί εντός λίγων μηνών.

Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία της αιματουρίας. Η θεραπεία εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο που την προκάλεσε.Σε μικρού βαθμού αιματουρία η θεραπεία γίνεται μετά τον απαραίτητο έλεγχο.
Σε περίπτωση μεγάλης αιματουρίας, απειλητικής για τη ζωή, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση (π.χ. τοποθέτηση ουροκαθετήρα και πλύσεις ουροδόχου κύστεως, καυτηριασμός ουροδόχου κύστεως κ.α.).

Συμπέρασμα

Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού είναι σοβαρό σύμπτωμα και στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του εναντίου.
Κάθε αιματουρία δεν υποδηλώνει και νεόπλασμα του ουροποιητικού συστήματος, αλλά ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα στον ουρολόγο του.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κο Σαλμά Ιωάννη Χειρουργός Ουρολόγος, Ουρολογικό Ανδρολογικό Ιατρείο Ουροδιάγνωση, τηλ. 6936762009 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα:www.ourodiagnosi.gr