Η πλέον ενδεδειγμένη διαγνωστική εξέταση για τον εντοπισμό μιας πιθανής βλάβης στο παχύ έντερο είναι η κολονοσκόπηση. Μια  εξέταση γρήγορη, ασφαλής και με ελάχιστες παρενέργειες για τους ασθενείς, όπως μας εξηγεί η γαστρεντερολόγος, Μαρία Σκλάβαινα, σε αποκλειστική της συνέντευξη στο health4you. Δεν είναι τυχαίο, πως όλοι οι γιατροί επισημαίνουν πως, ιδιαίτερα μετά τα 50 μας χρόνια το ραντεβού μας για κολονοσκόπηση, γίνεται ραντεβού με τη ζωή.

Τι μας προσφέρει η κολονοσκόπηση;

H κολονοσκόπηση θεωρείται η ιδανική εξέταση για τη διερεύνηση παθήσεων του παχέος εντέρου και του τελικού ειλεού (τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου). Και αυτό γιατί δίνει τη δυνατότητα άμεσης διάγνωσης, εξαιτίας της άμεσης όρασης των βλαβών από τον επεμβατικό γαστρεντερολόγο. Ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότατα άμεσης λήψης βιοψιών – υλικού από τις βλάβες του εντέρου- για επιβεβαίωση των  πιθανών νοσημάτων. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα επεμβάσεων, μέσα από το κολονοσκόπιο.

Πως γίνεται η κολονοσκόπηση και τι πρέπει να γνωρίζουμε για αυτήν την εξέταση.

Το κολονοσκόπιο είναι ένας μακρύς ελαστικός σωλήνας, διαμέτρου ολίγων χιλιοστών, που φέρει κάμερα στην άκρη του. Εισέρχεται στον πρωκτό ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία των κοπράνων. Γίνεται μεταφορά της εικόνας από το εσωτερικό του εντέρου σε ειδική οθόνη υψηλής ευκρίνειας και καταγραφή της. Διαρκεί 15 – 20 λεπτά, ανάλογα με την ανατομία του εντέρου. Η διαδικασία δεν πονάει και δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή αφού χορηγείται μέθη.  

Είναι εξαιρετικά σημαντικό, προ της εξέτασης, να λαμβάνεται πλήρες ιατρικό ιστορικό και να γίνεται κλινική εξέταση του ασθενούς, ώστε να διαπιστώνονται πιθανές αντενδείξεις και να λαμβάνονται τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα, όπως για παράδειγμα η πιθανή διακοπή λήψης αντιπηκτικών φαρμάκων και ασπιρίνης.

Να σημειωθεί ότι της εξέτασης προηγείται καθαρισμός του εντέρου με καθαρτικά. Είναι εξαιρετικά  σημαντικός αυτός ο σωστός καθαρισμός, γιατί αλλιώς η εξέταση είναι αναξιόπιστη και ίσως αδύνατη.

Είναι επώδυνη ως εξέταση;

Δεν πρέπει να υπάρχει φόβος. Η κολονοσκόπηση είναι συνήθως ανώδυνη εξέταση και η κύρια ενόχληση μπορεί να είναι ένα «φούσκωμα» στην κοιλιά, από τον αέρα που εισάγεται για να διαταθεί και να ελεγχθεί με λεπτομέρεια το έντερο.

Πώς πραγματοποιείται;

Ζητείται να αφαιρεθούν  τα ρούχα από τη μέση και κάτω και  να ξαπλώσει ο εξεταζόμενος στο εξεταστικό κρεβάτι στο αριστερό φορώντας ειδικά ρούχα μίας χρήσης.  Τοποθετείται  ένας εύκαμπτος φλεβοκαθετήρας στο δεξί χέρι, που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης, ώστε να μπορεί να χορηγείται μια ελαφριά καταστολή (μέθη), αναλγητικό ή σπασμολυτικό. Τοποθετείται σε ένα δάκτυλο του χεριού μια συσκευή σαν μανταλάκι, για να ελέγχονται οι σφυγμοί και οι αναπνοές  κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Εάν κριθεί απαραίτητο, χορηγείται οξυγόνο.

Το κολονοσκόπιο εισάγεται από τον πρωκτό και προωθείται ελέγχοντας όλο το παχύ έντερο. Εάν κριθεί απαραίτητο ελέγχονται και τα τελευταία εκατοστά του λεπτού εντέρου. Η εξέταση διαρκεί συνήθως 15-30 λεπτά.

Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης γίνεται σταδιακή αποκατάσταση της εγρήγορσης. Καλό είναι να υπάρχει συνοδεία  από έναν ενήλικά και να μην γίνεται  χρήση μηχανημάτων για 6-8 ώρες.

Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να μας οδηγήσουν στον γαστρεντερολόγο;

Αν παρατηρήσουμε αίμα στα κόπρανα, αν έχουμε  χρόνια διάρροια ή δυσκοιλιότητα, αν έχει εμφανιστεί αναιμία ή κάποιες αλλαγές στην εντερική μας λειτουργία, θα πρέπει να απευθυνθούμε  άμεσα σε γαστρεντερολόγο. Είναι επίσης σημαντικό να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι όσοι έχουν ιστορικό καρκίνου στην οικογένειά τους ή εμφάνιση πολύποδων στο παχύ έντερο. 

Ποια είναι η ιδανική ηλικία για την πρώτη κολονοσκόπηση και κάθε πότε επαναλαμβάνεται;

Η πρώτη –προληπτική- κολονοσκόπηση θα πρέπει να γίνεται σε άνδρες και γυναίκες στην ηλικία των 50 ετών. Αν τα αποτελέσματα είναι αρνητικά για κακοήθεια, θα πρέπει η εξέταση να επαναλαμβάνεται κάθε δέκα χρόνια έως την ηλικία των 75 ετών. Για το αν χρειαστεί μετά από αυτήν την ηλικία έλεγχος, είναι κάτι που θα πρέπει να το αποφασίσει ο γαστρεντερολόγος σας.

Αν εντοπιστεί πολύποδας, είναι απαραίτητη η ενδοσκοπική πολυπεκτομή, δηλαδή η αφαίρεσή του μέσω του κολονοσκοπίου.  Ο πολύποδας τις περισσότερες φορές εξελίσσεται σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Επομένως η αφαίρεσή του αποτελεί και θεραπεία. Ο χρόνος που θα χρειαστεί επανέλεγχος, για όσους ασθενείς φέρουν πολύποδα, εξαρτάται από το μέγεθος του όταν εντοπίζεται  και την ιστολογική μορφή που αυτός έχει.  

Σε συγγενείς 1ου βαθμού πασχόντων από καρκίνο του παχέος εντέρου ή πολύποδες, η πρώτη κολονοσκόπηση γίνεται σε ηλικία 40ετων ή σε κάποιες περιπτώσεις 10 έτη πριν από την ηλικία διάγνωσης του συγγενούς πάσχοντα. Η επανάληψή της αποφασίζεται , αφού  ο γιατρός συνδυάσει κάποιες παραμέτρους όπως η ηλικία, η πιθανή βλάβη κτλ.

Υπάρχουν κίνδυνοι και ανασταλτικοί παράγοντες για τη διενέργεια μιας κολονοσκόπησης; 

Οι επιπλοκές της κολονοσκόπησης είναι η διάτρηση και η αιμορραγία. Συμβαίνουν 1 φορά κάθε 500 ενδοσκοπήσεις, συνήθως κατά την αφαίρεση πολυπόδων και όχι σε άπλες διαγνωστικές πράξεις. Επίσης, μπορεί να έχουμε επιπλοκές από το καρδιο-αναπνευστικό σύστημα λόγω της ήπιας καταστολής που χορηγείται στους ασθενείς. Οι κίνδυνοι όμως ελαχιστοποιούνται με την καλή προετοιμασία και την συμμόρφωση στις οδηγίες προ της εξέτασης.

Στο γαστρεντερολόγο  θα πρέπει να αναφέρετε όλα τα νοσήματα, τα φάρμακα που λαμβάνουμε  και να ακολουθούμε πιστά την αγωγή που μας έχει δοθεί.

Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που καθιστούν αδύνατη την ενδοσκόπηση, όπως  είναι τα σοβαρά καρδιολογικά ή τα αναπνευστικά προβλήματα.

Πώς θα αξιολογούσατε την αξία της κολονοσκόπησης;

Η κολονοσκόπηση έχει μεταμορφώσει τόσο τη διαγνωστική προσπέλαση των παθήσεων του παχεος εντέρου, όσο και τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση. Πλέον, δεν πιθανολογούμε. Βλέπουμε, αποδεικνύουμε παθήσεις και τις αντιμετωπίζουμε επεμβατικά μέσα από το κολονοσκόπιο. Όμως, το πραγματικό μεγαλείο της εξέτασης είναι ο ρόλος της στην πρόληψη του καρκίνου. Είναι η μόνη εξέταση που εξαλείφει τον καρκίνο του παχέος εντέρου πριν ακόμα αυτός εκδηλωθεί. Και μιλάμε για τη δυνατότητα ενδοσκοπικής αφαίρεσης των πολυπόδων, οι όποιοι συνήθως εξελίσσονται σε καρκίνο. Αν αναλογιστούμε ότι ο καρκίνος του παχέος  εντέρου είναι ο τρίτος σε σειρά που προκαλεί θάνατο και ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν 2000 Έλληνες από αυτόν, η αξία της κολονοσκόπησης γιγαντώνεται. Έτσι, το ραντεβού μας για κολονοσκόπηση, γίνεται ραντεβού με τη ζωή.

 Δείτε εδώ τι λέει on camera η κα Σκλάβαινα για την κολονοσκόπηση