Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κύριος Στεργίου,  Καθηγητής Παθολογίας-Υπέρτασης στο Κέντρο Υπέρτασης της Γ' Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου Σωτηρία, μιλώντας στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Λιπιδιολογίας, Αθηροσκλήρωσης και Αγγειακής Νόσου «Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως, αλλά όχι πλήρως, στην αυξανόμενη παχυσαρκία. Σε παιδιά κάτω των 12 ετών συχνότερα αίτια υπέρτασης είναι η νεφρική βλάβη και η στένωση της νεφρικής αρτηρίας, ενώ μετά τα 12 έτη η ιδιοπαθής υπέρταση (η γνωστή «πίεση» των ενηλίκων) είναι η συχνότερη αιτία. Η ιδιοπαθής υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους είναι κυρίως μεμονωμένη συστολική ή συστολική και διαστολική και πολύ σπάνια μόνο διαστολική».

«Σύμφωνα με τους επιστήμονες η υπέρταση στα παιδιά δεν είναι αθώα και συχνά προκαλεί πρώιμη βλάβη οργάνων-στόχων (υπερτροφία της καρδιάς, κ.λπ.) χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα. Αρχικά χρειάζεται σχολαστική αξιολόγηση για την αποκάλυψη της πιθανής αιτίας της υπέρτασης. Αν η πίεση είναι λίγο πάνω από το διαγνωστικό όριο, συνήθως χρειάζονται μόνο λίγες και απλές εξετάσεις, ιδίως αν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης (π.χ. δύο γονείς υπερτασικοί) και αυξημένο σωματικό βάρος. Σε όλες τις περιπτώσεις σταθερής αύξησης της πίεσης πάνω από την 99η εκατοστιαία θέση (υπολογίζεται για κάθε παιδί με βάση το φύλο, την ηλικία και το ύψος), χρειάζεται διερεύνηση για δευτεροπαθή αίτια υπέρτασης» τόνισε ο κύριος Στεργίου.

Πως μετράμε την πίεση στα παιδιά

Για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο δεν αλλάζει κάτι σε σχέση με τους ενήλικες, συνεπώς χρησιμοποιείται το συμβατικό πιεσόμετρο προσαρμοσμένο στον βραχίονα κάθε παιδιού. Η χρησιμοποίηση περιχειρίδας μικρότερων διαστάσεων υπερεκτιμά την αρτηριακή πίεση και μεγαλύτερων την υποτιμά, μπορεί μέχρι και 30 mmHg. Για την παρακολούθηση στο σπίτι και την 24ωρη καταγραφή της πίεσης προτείνονται ηλεκτρονικά πιεσόμετρα βραχίονα, τα οποία πρέπει να είναι ειδικά για παιδιά.

Τα φαινόμενα της υπέρτασης λευκής μπλούζας (αυξημένη πίεση στο ιατρείο και χαμηλή στο σπίτι) και της συγκαλυμμένης υπέρτασης (πίεση αυξημένη στο σπίτι αλλά χαμηλή στο ιατρείο) εμφανίζονται και σε περιπτώσεις παιδιών που εξετάζονται άρα οι τεχνικές μέτρησης της πίεσης εκτός ιατρείου (24ωρη καταγραφή ή στο σπίτι) είναι συχνά απαραίτητες. Στα παιδιά η υπέρταση της λευκής μπλούζας είναι εξίσου συχνή με την σταθερή υπέρταση, ενώ η συγκαλυμμένη υπέρταση φαίνεται να είναι συχνότερη.

Για την σωστή αξιολόγηση της αρτηριακής πίεσης και τη διάγνωση της υπέρτασης χρειάζονται περίπου 2 με 3 επισκέψεις, στις οποίες θα πραγματοποιούνται 2-3 μετρήσεις της πίεσης ανά επίσκεψη. Τα όρια για τη διάγνωση της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους βασίζονται σε πίνακες εκατοστιαίων θέσεων της αρτηριακής πίεσης και πάντα πρέπει να θυμόμαστε πως επηρεάζονται από το φύλο, την ηλικία και το ύψος. (φυσιολογική αρτηριακή πίεση <90η εκατοστιαία θέση, υψηλή-φυσιολογική: μεταξύ 90-95ης εκατοστιαίας θέσης (στους εφήβους και &8805;120/80 mmHg ακόμα και αν είναι <90η θέση), υπέρταση: >95η εκατοστιαία θέση (μεταξύ 95-99ης εκατοστιαίας θέσης +5 mmHg θεωρείται υπέρταση σταδίου 1 και υψηλότερες τιμές σταδίου 2, στοιχεία από Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης)

Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Αρσάκειο Σχολείο Ψυχικού σε 778 παιδιά 6-18 ετών η συχνότητα της ιδιοπαθούς υπέρτασης ήταν 1,8%, της υπέρτασης λευκής μπλούζας 2,1% και της συγκαλυμμένης υπέρτασης 4,2% (Stergiou GS, et al. Amer J Hypertens 2009).

Λύσεις για την μείωση της αρτηριακής πίεσης των παιδιών/εφήβων

Στόχος της παρέμβασης είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης κάτω από την 95η εκατοστιαία θέση. Αν υπάρχει βλάβη οργάνων-στόχων (υπερτροφία αριστερής κοιλίας, νεφρική βλάβη, κλπ) ο συνιστώμενος στόχος-πίεση είναι <90η θέση και αν υπάρχει λευκωματουρία πολύ χαμηλότερα (<50η θέση).

Η λύση της φαρμακευτικής αγωγής συνίσταται όταν αποτύχει η προσπάθεια μείωσης της πίεσης με την εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέσων για μερικούς μήνες (ανάλογα βέβαια πόσο σοβαρή είναι η περίπτωση). Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη προσπάθεια για την καλύτερη μελέτη όλων των αντιυπερτασικών φαρμάκων που απευθύνονται σε παιδιά τα οποία, συχνά, είναι αποτελεσματικά σε δόσεις μικρότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται στους ενήλικες.